استاندارد ISO 6432 به طور تخصصی برای جک‌های پنوماتیک کوچک و فشرده (مینی سیلندر یا Compact Cylinder) و سیلندرهای تک میله طراحی شده است. در صنعت ایران معمولا این استاندارد را برای جک قلمی پنوماتیک استفاده می‌کنند.

این دسته از جک‌ها در کاربردهایی که فضای محدود و وزن کم اهمیت دارد، مانند دستگاه‌های بسته‌بندی، خطوط مونتاژ الکترونیک، ربات‌های صنعتی کوچک و تجهیزات پزشکی.

هدف اصلی از تدوین این استاندارد، ایجاد یکپارچگی و هماهنگی کامل در ابعاد سیلندرهای مختلف سازندگان است تا قابلیت جایگزینی و تعویض آسان فراهم شود.

با این استاندارد، طراحان می‌توانند یک‌بار سیستم را طراحی کنند و در صورت نیاز، جک را از هر برندی که این استاندارد را رعایت کرده تهیه و نصب کنند.

فشار کاری این جک‌ها ۱۰۰۰ کیلوپاسکال (۱۰ بار) است که برای اکثر کاربردهای سبک و متوسط کافی است. قطرهای استاندارد از ۸ میلی‌متر برای کوچک‌ترین کاربردها تا ۲۵ میلی‌متر برای کاربردهای متوسط در نظر گرفته شده‌اند.

استاندارد ISO 6432 دقیقاً چه چیزهایی را مشخص می‌کند؟

این استاندارد شش دسته اصلی از مشخصات را به صورت کامل تعریف می‌کند:

ابعاد پایه (Basic Dimensions): شامل قطر داخلی دقیق سیلندر، طول کلی بدنه، ابعاد و قطر میله پیستون، موقعیت پورت‌های ورودی هوا و تمام ابعاد اساسی که برای عملکرد صحیح سیلندر ضروری هستند.

ابعاد نصب (Mounting Dimensions): فاصله دقیق سوراخ‌های نصب، محل پیچ‌ها، ابعاد فلنج‌ها، فاصله مرکز تا مرکز سوراخ‌ها و تمام ابعادی که برای نصب سیلندر روی دستگاه یا براکت مورد نیاز است.

سایز قطرها: شش سایز استاندارد شامل ۸، ۱۱۰، ۱۲، ۱۶، ۲۰ و ۲۵ میلی‌متر که به ترتیب برای کاربردهای بسیار سبک تا متوسط طراحی شده‌اند.

انواع روش‌های نصب: این استاندارد چهار نوع اصلی نصب را تعریف کرده است:

• MF8: نصب با فلنج مستطیلی دو سوراخ در سر سیلندر
• MP3: نصب با چشم ثابت در ته سیلندر
• MR3: نصب با رزوه در سر سیلندر
• MS3: نصب زاویه‌ای در سر سیلندر

تلرانس‌های کورس: برای کورس‌های تا ۱۰۰ میلی‌متر، تلرانس اسمی صفر تا ۱.۵ میلی‌متر است. برای کورس‌های بیشتر از ۱۰۰ میلی‌متر، تلرانس‌ها باید از استانداردهای ملی یا با توافق بین تولیدکننده و کاربر انتخاب شوند.

فشار کاری: حداکثر فشار کاری این سری ۱۰۰۰ کیلوپاسکال (۱۰ بار) است.

جدول ابعاد جک‌های پنوماتیک ISO 6432

نقشه پارامترهای استاندارد ISO 6432 جک پنوماتیک

جدول زیر ابعاد کامل استاندارد جک‌های پنوماتیک تک میله را بر اساس ISO 6432 نشان می‌دهد:

توجه: تمامی ابعاد بر حسب میلی‌متر می‌باشند.

توضیح کامل پارامترهای جدول:

• AL: قطر داخلی سیلندر که مستقیماً بر نیروی خروجی تأثیرگذار است. این استاندارد شامل شش سایز اصلی است که مطابق با ISO 3320 انتخاب شده‌اند.
• A: فاصله از مرکز میله تا انتهای سر سیلندر. این بُعد دارای تلرانس صفر تا منفی ۲ میلی‌متر است و فاکتور مهمی برای محاسبه فضای نصب محسوب می‌شود.
• KK: سایز رزوه میله پیستون برای اتصال به قطعات انتهایی. رزوه‌ها باید مطابق با ISO 4395 انتخاب شوند و می‌توانند از نوع شانه‌دار یا بدون شانه باشند.
• EE: سایز پورت ورودی هوا که باید با اتصالات شیرآلات سازگار باشد. این ابعاد مطابق با استاندارد ISO 16030 طراحی شده‌اند.
• E: حداکثر عرض سیلندر برای طراحی فضای نصب. این بُعد برای محاسبه فضای مورد نیاز در طراحی سیستم ضروری است.
• D: حداکثر قطر خارجی بدنه سیلندر که برای تعیین فضای نصب و Clearance (لقی) مورد نیاز استفاده می‌شود.

دلیل اهمیت استاندارد ISO 6432

این استاندارد به سازندگان آزادی عمل کامل می‌دهد تا سیلندرها را با فناوری‌های مختلف، مواد متنوع و ویژگی‌های خاص (مانند مقاومت در برابر خوردگی، سنسورهای مغناطیسی، سرعت بالا و…) طراحی و تولید کنند، اما با رعایت ابعاد استاندارد، قابلیت تعویض با محصولات سایر برندها حفظ می‌شود.

این موضوع مزایای متعددی دارد: 

• کاربران می‌توانند بهترین محصول را از نظر قیمت و کیفیت انتخاب کنند
• در صورت توقف تولید یک برند، به راحتی جایگزین مناسب را پیدا کنند 
• زمان توقف خط تولید را به حداقل برسانند و هزینه‌های نگهداری و تعمیرات را کاهش دهند 
• برای طراحان نیز امکان استفاده از کاتالوگ‌های مختلف و انتخاب از میان گزینه‌های متنوع فراهم می‌شود

نکته مهم

قبل از خرید جک پنوماتیک مینی، لزوماً مشخصات فنی محصول را بررسی کنید و از فروشنده تأیید بگیرید که سیلندر مطابق با استاندارد ISO 6432 ساخته شده است. داشتن این استاندارد به معنای آن است که در آینده اگر نیاز به تعویض جک پیش آمد – چه به دلیل خرابی، چه برای ارتقا به مدل بهتر – شما محدود به همان برند اولیه نیستید و می‌توانید از برندهای دیگری که ISO 6432 دارند استفاده کنید.

معمولاً برندهای معتبر این استاندارد را روی محصول یا در دیتاشیت قید می‌کنند.