سکسیونر

سکسیونر چیست؟

سکسیونر یا Disconnector یک سوئیچ قطع‌کننده است که برای ایجاد ایزوله سازی بخش‌هایی از یک شبکه الکتریکی استفاده می‌شود. به دلیل عملکرد جداسازی آن، به این کلید، “جدا کننده” نیز می‌گویند. عملکرد اصلی سکسیونر این است که به عنوان یک نشانگر، اپراتور را از (باز) یا (بسته) بودن اتصال الکتریکی مطلع می‌کند.

از آن‌جایی که در سیستم‌های توزیع برق، جریان و ولتاژ انرژی الکتریکی بسیار بالاست و از سویی، استفاده از کلیدهای اتوماتیک به طور 100 درصدی در قطعی ارتباط بین مصرف کننده و منبع انرژی قابل اطمینان نیستند، نیاز به یک کلید با ایمنی بسیار بالا وجود دارد. کلید سکسیونر همان کلید قابل اطمینان است تا در مواقعی که تجهیزات شبکه نیاز به بازدید یا تعمیر دارند، اپراتور با خیال راحت و بدون خطر نسبت به بازرسی و تعمیر اقدام کند.

احتمالا شما هم این نوع کلید را در تیرهای چراغ برق یا سیستم‌های توزیع فشار متوسط و فشار قوی مشاهده کرده‌اید. دلیل استفاده از سکسیونر در پست‌های فشار قوی، جدا کردن دو بخش خاص پست از یکدیگر است.

نکته مهم در استفاده از دیسکانتکتور(Disconnector) این است که این کلید عموما برای قطع و وصل مدار در مواقع بی‌باری طراحی شده است. بدین معنی که نمی‌توان از این کلید در مواقعی که جریان ورودی به مدار در حالت وصل قرار دارد، استفاده کرد. به همین دلیل معمولا سکسیونر به همراه یک کلید قطع کننده دیگر مانند دژنکتور استفاده می‌شود. البته که “سکسیونر قابل قطع زیر بار” نیز توسط برخی کمپانی‌ها تولید می‌شود که در ادامه به اختصار به این نوع کلید اشاره شده است.

طراحی و ساخت سوییچ جداکننده

سوییچ‌های جداکننده (Disconnector Switch) توانایی تحمل جریان در حالت دائم و اتصال کوتاه به مدت زمان کم را دارند.

با توجه به این موضوع که سکسیونرها برای قطع و وصل مدارهای بدون بار استفاده می‌شود، این سوییچ‌ها عملکردی نسبتاً کند دارند. در نتیجه، آن‌ها برای قطع سریع مدار یا محافظت در برابر قوس جریان با بزرگی قابل توجهی طراحی نشده‌اند.

اجزای تشکیل دهنده سکسیونر

سکسیونرها در انواع مختلفی تولید می‌شوند، اما به طور کلی همه‌ی مدل‌ها شامل سه بخش اصلی (کنتاکت‌ها)، (عایق‌های پشتیبان) و (مکانیزم عملیاتی) هستند.

• کنتاکت‌ها

کنتاکت‌ها عبور دهنده‌ی اصلی انرژی الکتریکی هستند، به همین دلیل باید مقاومت بسیار پایینی در برابر عبور جریان داشته باشند، تا تلفات ولتاژ و جریان به حداقل برسد. از طرفی، با توجه به این موضوع که از سکسیونرها عموما در فضای باز استفاده می‌شود، تیغه‌های حامل جریان باید مقاومت بالایی در برابر رطوبت، سرما و گرما و اکسید شدن داشته باشند.

برای برای بالا بردن مقاومت در برابر خوردگی در اثر حرکت مکانیکی، معمولا روی آن‌ها روکشی از نقره قرار می‌دهند.

• عایق‌های پشتیبان

عایق‌های نگه‌دارنده یا پشتیبان، امکان جریان نشتی را به صفر می‌رسانند و از آتش سوزی و FlashOver جلوگیری می‌کنند.

• مکانیزم عملیاتی

مکانیزم عملیاتی همان بخش متحرک سکسیونر است که طی یک عملیات تمام مکانیکی، کنتاکت‌های متحرک را از هم باز می‌کند. این مکانیزم معمولا توسط یک یا چند اهرم فعال می‌شود که این اهرم‌‌ها به صورت دستی یا اتوماتیک حرکت می‌کند.

موارد استفاده از سکسیونر

• تعمیرات
• بررسی و بازدید
• توقف اضطراری

شاخصه‌های کلیدی یک سکسیونر استاندار

• باز و بسته شدن قابل اطمینان
• عبور جریان به طور مداوم و بدون ایجاد حرارت
• تحت شرایط اتصال کوتاه یا اضافه بار نیز همچنان بسته بماند
• ایزوله سازی یک بخش از مدار به طور کامل در حالت باز
• شرایط محیطی(مثل برف و باد) روی آن تاثیر نگذارد

جداسازی قابل مشاهده

یکی از اهداف اصلی کلید سکسیونر، ایزوله سازی یک نقطه از مدار یا یکی از تجهیزات پست در طول فعالیت های تعمیر و نگهداری است. قابل مشاهده بودن این (جداسازی) برای ایمنی پرسنل بسیار مهم است.

به طور معمول، یک کلید در هر طرف تجهیزات نصب می‌شود تا تأیید کند که کنتاکت‌های حامل جریان به طور ایمن باز شده‌اند. این موضوع به اپراتور این امکان را می‌دهد تا با خیال راحت نسبت به تعمیر یا بازرسی تجهیزات شبکه اقدام کند.

سکسیونر همراه با فیوز و بدون فیوز

• سکسیونر بدون فیوز

در کلید سکسیونر بدون فیوز، هنگامی که مدار باز می شود، کلید جداساز، اتصال بین مدار و منبع برق را قطع می‌کند، در حالی که با بسته شدن مدار، بار مجدداً وصل می شود. این سوئییچ‌ها هیچگونه فیوز یا تجهیز حفاظتی در محفظه‌ی خود ندارند و قابلیت حفاظتی برای مدار نخواهند داشت. تنها هدف این کلید، ارائه شرایطی ایمن برای باز و بسته کردن مدار است.

• سکسیونر همراه با فیوز

سکسیونر با فیوز، یک فیوز را در محفظه سکسیونر ترکیب می‌کند و علاوه‌ بر ارائه سوییچینگ ایمن، محافظت در برابر اتصال کوتاه را نیز ارائه می‌دهد.

انواع کلید سکسیونر

• سکسیونر تیغه‌ای

سکسیونر تیغه‌ای دو بخش ثابت و متحرک را شامل می‌شود. بخش ثابت یا مقره همان بخشی است که کنتاکت متحرک همواره متصل به آن است کنتاکت متحرک به صورت افقی یا عمودی روی مقره حرکت می‌کند و در حالت بسته بودن کلید به کنتاکت ثابت در سوی دیگر متصل می‌شود.

به این کلید، (سکسیونر اره‌ای) نیز گفته می‌شود و برای ولتاژهای پایین و متوسط کاربرد دارد (معمولا زیر 30 کیلو ولت). ساختار این کلید متناسب با نوع ولتاژ تغییر می‌کند. کنتاکت متحرک می‌تواند ساده و دوبل و نوع ساختار آن می‌تواند تسمه‌ای، پروفیلی یا میله‌ای باشد.

نوع اهرمی آن که برای موارد فشار متوسط استفاده می‌شود، دارای سه مدل (اهرم قطع افقی یا عمودی)، (اهرم قطع از وسط) و (اهرم قطع دو طرفه) است.

• سکسیونر زانویی

سکسیونر زانویی یکی از پراستفاده‌ترین جداکننده‌های موجود در بازار است. این سکسیونر ساختاری شبیه سکسیونر تیغه‌ای دارد، با این تفاوت که در وسط کنتاکت متحرک یک لولا تعبیه شده است. در زمانی که کلید جداکننده در حالت وصل قرار دارد، کنتاکت به صورت یک میله‌ی صاف دیده می‌شود. اما در زمانی که نیاز به قطع شدن کلید باشد، اهرم کنتاکت رو به بالا حرکت کرده و به شکل یک زانو از وسط تا می‌شود.

مزیت این سکسیونر نسبت به دیگر مدل‌ها، اشغال فضای کمتر است.

• سکسیونر دورانی

سکسیونر دورانی یا سکسیونر (با اهرم قطع از دو طرف) شامل سه پایه‌ی ثابت است. کنتاکت متحرک روی پایه‌ی وسط سوار است و روی محور آن گردش می‌کند. در زمانی که کلید در حالت باز قرار دارد، کنتاکت متحرک در زاویه 90 درجه با دیگر پایه‌ها قرار می‌گیرد، اما در زمان وصل شدن کلید، کنتاکت با حرکت دورانی به هردو پایه متصل می‌شود.

این کلید برای ولتاژهای متوسط و بالا (مثل 63 کیلوولت و100 کیلوولت) کاربرد دارد و به دلیل برخورداری از سه پایه‌ی ثابت، مقاومت مناسبی در برابر شرایط جوی دارد.

• سکسیونر قیچی شکل

سکسیونر قیچی شکل یا پانتوگراف (Pantograph) یکی دیگر از انواع سکسیونرهای پرکاربرد هستند که بیشتر در پست‌های فشار قوی و فوق فشار قوی (345 کیلوولت، 500کیلوولت و 765 کیلوولت) به کار گرفته می‌شوند. این کلیدها شامل یک پایه یا ستون ثابت هستند که چندین اهرم روی آن‌ها سوار می‌شوند.

کنتاکت‌های متحرکت این سکسیونر به صورت ضربدری و همزمان به سمت هم حرکت کرده و شبیه به تیغه‌های یک قیچی به هم وصل می‌شوند. از این مدل در مواردی که اختلاف ارتفاع وجود دارد نیز استفاده می‌شود.

• سکسیونر کشویی

سکسیونر کشویی شامل دو پایه ثابت و یک کنتاکت متحرک است. کنتاکت متحرک که برروی یک مقره سوار شده است، در امتداد خود و به سمت دیگر پایه ثابت حرکت می‌کند. این مدل معمولا در مواردی استفاده می‌شود که محدودیت فضا وجود داشته باشد.

سکسیونر کشویی در سیستم‌های فشار متوسط کاربرد دارد.

• سکسیونر قابل قطع زیر بار

همانطور که در ابتدا گفته شد، سکسیونرها عموما در موارد بی باری استفاده می‌شوند، اما با پیشرفت صنعت برق، نوع (قابل قطع زیر بار) آن نیز ساخته شده است. دلیل استفاده از این مدل، کاهش حجم پست یا شبکه برق رسانی، کاهش هزینه‌ها و افزایش فضای مانور برای اپراتور است.

سکسیونر قابل قطع زیر بار دارای قدرت وصل تا 10 برابر جریان نامی و دارای قدرت قطع تا 5 برابر جریان نامی هستند و معمولا برای راه‌اندازی موتورهای فشار قوی به کار می‌روند.

• سکسیونر زمین

از آن‌جایی که امر تخلیه‌ی بار الکتریکی امری مهم و حیاتی است، در کنار سکسیونر انتقال جریان از سکسیونر زمین استفاده می‌شود تا کلیه بارهای الکتریکی به زمین تخلیه شده و از القای الکتریسیته جلوگیری شود.

با استفاده از سکسیونر زمین، تکنیسن‌ها با خیال آسوده‌تری می‌توانند روی خطوط انتقال حرکت کرده و نسبت به تعمیرات مورد نظر اقدام کنند.

نحوه‌ی اتصال صحیح سکسیونر

استاندارد پست‌ها و شبکه‌ی برق رسانی بیش از 1 کیلوولت، نصب دو سکسیونر در قبل و بعد دژنکتور یا کلید قدرت است. نکته‌ی مهم در قطع و وصل کلید سکسیونر این است که این کلید باید پس از قطع شدن دژنکتور، قطع شده و پیش از وصل شدن دژنکتور وصل شود.

قیمت سکسیونر

همانطور که ملاحظه کردین، سکسیونر شامل انواع مختلفی است که در موارد فشار ضعیف، فشار متوسط و فشار قوی کاربرد دارند. این کلید جداکننده معمولا توسط شرکت‌های خارجی تولید می‌شوند و به همین دلیل قیمت بالاتری نسبت به دیگر تجهیزات صنعتی دارد.

برای اطلاع از قیمت دقیق این محصول می‌توانید صفحه‌ی کلید سکسیونر شرکت طرح و ساخت دامون را بررسی کنید. شرکت دامون ارائه دهنده انواع کلید سکسیونر را با کیفیت بالا و ضمانت بازگشت وجه تا 7 روز به مشتریان خود تقدیم می‌کند.