سلکتور سوئیچ

سلکتور سوییچ چیست؟

سلکتور سوئیچ (Selector Switch) یک کلید مکانیکی است که برای کنترل، قطع و وصل جریان در تابلوهای برق استفاده می‌شود. این سوئیچ با نام کلید گردان نیز شناخته می‌شود و چرخش آن‌ در جهت یا خلاف جهت عقربه‌های ساعت می‌تواند تغییرات مشخصی در مدار ایجاد کند.

کلیدهای سلکتوری به دلیل ساختار ساده و قیمت مناسب از تجهیزات الکتریکی پرکاربرد محسوب می‌شوند. عمده مصرف این کلیدها در تابلوهای برق و مدارهای فرمان است و در انواع مدل‌های تکفاز و سه فاز، دو حالته و سه حالته با  ولتاژ و جریان نامی متفاوت تولید می‌شوند.

ساختار سلکتور سوئیچ

سلکتور سوئیچ‌ها ساختار نسبتا ساده‌ای دارند و معمولا از چهار بخش اصلی (دسته یا اپراتور)، (کنتاکت)، (پایه) و (لامپ) تشکیل می‌شوند.

اپراتور

اپراتور یا دسته همان بخش بیرونی سلکتور سوئیچ است که تغییرات در مدار به وسیله‌ی این کلید انجام می‌شود. اپراتور به طور معمول از پلاستیک فشرده ساخته می‌شود.

کنتاکت‌ها

هر کلید سلکتوری شامل یک بلوک کنتاکت است که تعداد کنتاکت‌های آن بستگی به نوع کلید و کاربردهای آن دارد. به عنوان مثال یک کلید سلکتوری (دو حالته تک فاز)، شامل دو کنتاکت و یک کلید چهارحالته از چهار کنتاکت تشکیل می‌شود.

هر کنتاکت شامل چند پلاتین است که وظیفه‌ی عبور جریان را برعهده دارد. این پلاتین‌ها معمولا از آلیاژ ترکیبی نقره و نیکل ساخته می‌شوند.

پایه

پایه یا هولدر، همان بخشی از کلید است که روی تابلوی برق نصب می‌شود و بلوک کنتاکت و اپراتور در دو طرف آن قرار می‌گیرند. جنس پایه می‌تواند پلاستیکی یا فلزی باشد.

لامپ

در بعضی از سلکتور سوئیچ‌ها یک لامپ LED نصب می‌شود تا وضعیت برق ورودی کلید یا حالت کلید بهتر مشخص شود. گفتنی‌ست که برخی از سلکتور سوئیچ‌ها فاقد لامپ هستند.

شکل ظاهری

شکل ظاهری کلیدهای سلکتوری معمولا مربعی یا دایره‌ای شکل‌ است و به صورت تک رنگ یا چند رنگ تولید می‌شوند.

کاربرد سلکتور سوئیچ

همانطور که گفته شد، سلکتور سوئیچ به عنوان کلید کنترلی در مدارهای فرمان استفاده می‌شود و در اکثر تابلوهای فرمان حداقل یک کلید سلکتوری دیده می‌شود. به همین دلیل در صنایع مختلفی از جمله خودروسازی، تراشکاری، پزشکی، داروسازی، پلاستیک سازی و نفت و پتروشیمی استفاده می‌شود. در ادامه چند نمونه برای درک بهتر کاربردهای آن بیان شده‌ا‌ند.

• تغییر عملکرد الکتروموتور به صورت چپ‌گرد یا راست گرد
• تعیین نوع اتصال الکتروموتور سه فاز (ستاره-مثلث)
• استفاده در بالابر فروشگاه‌ها
• راه‌اندازی ژنراتور یا UPS
• کنترل سیستم‌های تهویه مطبوع
• کنترل روشنایی معابر

مزایای سلکتور سوئیچ

• قیمت مناسب
• عمر مفید طولانی
• ابعاد نسبتا کوچک و جای‌گیری راحت در تابلو برق
• امکان نصب روی ریل مینیاتوری
• مدل‌های متنوع
• امکان کنترل چندین مدار
• بالابردن ایمنی برای اپراتور

خرید سلکتور سوئیچ

برای خرید سلکتور سوئیچ مناسب بهتر است به مواردی همچون تعداد کنتاکت‌های مورد نیاز، نوع منبع تغذیه AC(تک فاز یا سه فاز)، جریان نامی و ولتاژ نامی کلید دقت نمایید. اگر نیاز به راهنمایی بیشتری در این مورد دارید می‌توانید با دامون تماس بگیرید، کارشناسان ما صمیمانه پاسخگوی شما هستند.

 

انواع سلکتور سوئیچ بر اساس طراحی

• کلید سلکتوری چراغ‌دار

کلید سلکتوری چراغ‌دار در ساختمان خود مجهز به لامپ LED است. این لامپ همزمان با تغییر وضعیت کلید، خاموش و روشن می‌شود و یا تغییر رنگ می‌دهد.

• سلکتور سوئیچ کلیددار

در تابلوهای برقی که دسترسی آسانی دارند و از طرفی تغییر وضعیت سوئیچ حائز اهمیت است از سلکتور سوئیچ کلیددار استفاده می‌شود. در این سوئیچ‌ها برای چرخاندن اهرم، یک کلید مخصوص لازم است. اپراتور پس از تغییر وضعیت، کلید را از روی سوئیچ برمی‌دارد و بدین ترتیب سوئیچ در حالت مورد نظر قفل می‌شود.

• سوئیچ سلکتور اینترلاک

از سوئیچ سلکتور اینترلاک برای بالا بردن ایمنی تابلو برق استفاده می‌شود. این سوئیچ‌ها معمولا به یک قفل برقی برروی تابلو متصل می‌شوند و درب تابلو فقط در صورت صفر بودن(قطع بودن) سوئیچ باز می‌شود.

• کلید سلکتوری دسته کوتاه

کلید سلکتوری دسته کوتاه نوع رایج کلیدهای سلکتوری هستند که دسته یا اپراتور آن‌ها کوتاه است. این کلیدها از دیگر مدل‌های کلیدهای سلکتوری قیمت پایین‌تری دارند.

• کلید سلکتوری دسته بلند

تغییر وضعیت کلید در نوع دسته بلند راحت‌تر است. به همین جهت در تابلوهایی به کار می‌روند که اپراتور دفعات متعددی در طول روز با کلید سر و کار دارد. قیمت کلید سلکتوری دسته بلند کمی گران‌تر از مدل دسته کوتاه است.

انواع سوئیچ سلکتور بر اساس عملکرد

• یک پل تک راهه

سوئیچ سلکتوری یک پل تک راهه، همان کلید صفر و یکی است که تنها دو حالت را شامل می‌شود. این کلید شامل یک ترمینال ورودی و یک ترمینال خروجی است و معمولا برای قطع و وصل جریان مدار استفاده می‌شود.

• یک پل دوراهه

کلید سلکتوری یک پل دوراهه یک کلید دوحالته (0) و (1) است. این سوئیچ دارای یک ترمینال ورودی و دو ترمینال خروجی است و برای کنترل جریان در مدار به دو شکل متفاوت استفاده می‌شود.

• دو پل تک راهه

سوئیچ سلکتوری دو پل تک راهه، همان سلکتور سوئیچ سه حالته است که معمولا حالت‌های (0)، (1) و (2) را دارد. این کلید شامل دو ترمینال ورودی و دو ترمینال خروجی است و معمولا برای کنترل برق ورودی دو مدار استفاده می‌شود. در حالت (1) مدار اول فعال می‌شود، در حالت (2) مدار دوم فعال شده و در حالت (0) هردو مدار خاموش می‌شوند.

از سوئیچ سلکتور سه حالته برای راه‌اندازی موتور به صورت ستاره یا مثلث یا تغییر کارکرد مدار بین حالت دستی و اتوماتیک می‌توان استفاده کرد.

• دو پل دوراهه

سلکتور سوئیچ دوپل دوراهه همان سوئیچ سلکتور چهارحالته است. این مدل شامل دو ترمینال ورودی و چهار ترمینال خروجی است. سوئیچ چهارحالته به کاربر امکانی می‌دهد تا بتواند یک مدار فرمان را به چهار مدل مختلف کنترل کند و به دلیل ساختار پیچیده‌ای که دارد، گران‌تر از دیگر مدل‌های ذکر شده ست.

• سلکتور سوئیچ ستاره مثلث

سلکتور سوئیچ ستاره مثلث، نوعی کلید سلکتوری سه فاز است که به طور اختصاصی برای تعیین استارت و کارکرد الکتروموتور سه فاز به صورت ستاره یا مثلث طراحی شده است. در این کلید سه ترمینال ورودی به سه سیم فاز منبع تغذیه متصل می‌شوند. ترمینال‌های خروجی شامل دو سری (ستاره و مثلث) هستند و بدین ترتیب با قرار دادن کلید روی حالت‌های مشخص، اتصال موتور به صورت ستاره یا مثلث تغییر می‌کند.

• سلکتور سوئیچ چپ گرد راست گرد

سلکتور سوئیچ چپ گرد راست گرد یکی دیگر از مدل‌های کلید سلکتوری است که برای تغییر جهت گردش موتور استفاده می‌شود. این کلید با جابجایی فازها در سیستم‌های سه فاز باعث تغییر جهت موتور به صورت چپ گرد یا راست گرد می‌شود.

• سکلتور سوئیچ مدل KS کاوه

سلکتور سویئیچ مدل KS که توسط شرکت کاوه تولید شده است، یک کلید گردان 5 حالته است که در سه جریان نامی 12، 16 و 20 آمپر در بازار وجود دارد.

از مزایای این کلید می‌توان به (سهولت نصب)، (قابلیت نصب بر روی ریل مینیاتوری)، (درجه حفاظت ترمینال ها IP20) و (درجه عایقی صفحه و دستگیره IP65) اشاره کرد.

• کلید دو طرفه برق شهر و ژنراتور

کلید دو طرفه برق شهر و ژنراتور که در داخل کشور توسط شرکت کاوه تولید شده است، یک سلکتورسوئیچ سه حالته است. این سوئیچ دارای وضعیت 0( قطع کامل)، وضعیت 1 (برق شهر) و وضعیت 2 (برق ژنراتو و یا اضطراری) است و برای سوئییچ کردن برق ورودی مدار در هنگام قطعی برق بسیار کاربردی است.

این کلید گردان در رنج جریان 160 تا 630 آمپر تولید می‌شود. از مزایای کلید دو طرفه برق شهر و ژنراتور کاوه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ابعاد کوچک
• بدون نیاز به سیم کشی بین کنتاکت‌های ورودی
• ظرفیت قطع بار کامل
• راندمان بالا
• قابلیت بازرسی کنتاکت‌ها

این سوئیچ در صنایع آب، بیمارستان‌ها، شرکت‌های تولیدی، راه‌آهن و … کاربرد دارد.

قیمت سوئیچ سلکتور

همانطور که مشاهده کردید، سوئیچ‌های سلکتوری شامل مدل‌های مختلفی هستند که با جریان‌ و ولتاژ نامی متفاوت توسط شرکت‌های مختلف تولید می‌شود و این عوامل در قیمت این محصول موثر است. برای بررسی دقیق قیمت‌ها می‌توانید لیست قیمت سوئیچ سلکتور دامون را بررسی کنید.

دامون ارائه‌دهنده تجهیزات الکتریکی با ضمانت اصالت کالا و بازگشت وجه تا هفت روز در صورت عدم رضایت مشتریان است.

رتبه‌بندی درجه حفاظتی (IP)

رتبه‌بندی درجه حفاظتی کلید با IP مشخص می‌شود. این عدد براساس استانداردهایی که توسط IEC (کمیسیون بین‌المللی الکتروتکنیک) مشخص شده‌اند، بر روی سلکتور سوئیچ درج می‌شود و نوع آب‌بندی و نفوذ پذیری آن را مشخص می‌کند. رتبه IP به میزان سختی یا مقاومت سوئیچ در برابر آب و هوا بستگی دارد.

به عنوان مثال، یک کلید سلکتوری مورد استفاده در استخر شنا باید ضد آب باشد و از این روی به IP بالاتری نیاز است.

برای راهنمایی شما، IPهای متداول مورد استفاده در سلکتور سوئیچ‌ها در جدول زیر قید شده‌اند.

IP65	ضد گرد و غبار و محافظ در برابر پاشش آب.
IP66	ضد گرد و غبار و محافظ کامل در برابر نفوذ آب.
IP67	ضد گرد و غبار و دارای محافظت در برابر غوطه ور شدن در آب به مدت 30 دقیقه بین عمق 15 سانتی متر تا 1 متر
IP68	ضد گرد و غبار و محافظ در برابر غوطه ور شدن مداوم در آب