انواع کلیدهای برق صنعتی، کاربرد و خصوصیات آن‌ها
کلیدهای برق یکی از اجزای اساسی در سیستم‌های الکتریکی و الکترونیکی هستند که نقش مهمی در کنترل و توزیع جریان برق ایفا می‌کنند. کلیدهای صنعتی به دلیل نیاز به تحمل جریان‌های بالاتر و شرایط سخت‌تر نسبت به کلیدهای معمولی، از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند.
انواع کلیدهای صنعتی شامل کلیدهای حرارتی، کلیدهای محافظ موتور، کنتاکتورها و رله‌ها و … می‌شود که هرکدام کاربردهای ویژه خود را در صنایع گوناگون دارند. آشنایی با این انواع کلیدها و نحوه عملکرد آن‌ها برای مهندسین برق بسیار حائز اهمیت است.
در این مقاله قصد داریم به بررسی انواع کلیدهای صنعتی اعم از کلیدهای فشار ضعیف و فشارقوی بپردازیم و ویژگی‌های هرکدام را شرح دهیم. امید است این مقاله بتواند مرجع مناسبی برای آشنایی با انواع کلیدهای صنعتی باشد.
کاربردهای کلید برق صنعتی
کلیدهای برق صنعتی وسایلی هستند که برای کنترل و قطع و وصل مدارهای برق در صنعت استفاده می‌شوند. این کلیدها معمولاً بزرگ‌تر و پرظرفیت‌تر از کلیدهای مصرفی عادی هستند و می‌توانند جریان‌های الکتریکی بالاتری را تحمل کنند.
کاربردهای کلیدهای برق صنعتی:
- کنترل و هدایت جریان برق در کارخانجات و صنایع
- محافظت از تجهیزات برقی در برابر بارگذاری بیش از حد
- قطع برق در زمان نگهداری یا تعمیر تجهیزات
- محافظت از جان اپراتورها و کارکنان در برابر خطر برق‌گرفتگی
- کنترل مدارات الکتریکی پیچیده در صنایع
به کمک این کلیدها می‌توان در مواقع اضطراری جریان الکتریکی را به سرعت قطع کرد؛ بنابراین کلیدهای برق صنعتی نقش مهمی در مدیریت برق و حفاظت تجهیزات و ایمنی افراد در محیط‌های صنعتی ایفا می‌کنند. استفاده صحیح از این کلیدها می‌تواند از وقوع حوادثی مانند برق‌گرفتگی جلوگیری کند.
انواع کلیدهای برق صنعتی
کلیدهای برق صنعتی انواع مختلفی دارند که می‌توانید آن‌ها را در مدل‌های بسیار ساده، ارزان و … تهیه کنید. علاوه بر این، برخی از دستگاه‌ها مانند سوئیچ‌های کوچک در طیف وسیعی از صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرند. کلیدهای برق صنعتی را می‌توانید در مدل‌های ساده، نواری، مینیاتوری، غلتکی تهیه کنید.
انواع کلیدهای برق صنعتی عملکرد و ویژگی‌های متفاوتی دارند و بر اساس این کارکردها و ویژگی‌ها، کلیدهای صنعتی را می‌توان به انواع زیر تقسیم کرد:
کلید فیوز
فیوز یک قطعه الکتریکی است که بعد از عبور جریان بیش از حد، برق را قطع می‌کند تا از خطرات ناشی از افزایش حرارت و آتش‌سوزی جلوگیری کند. این قطعه به عنوان یک نوع محافظ الکتریکی عمل می‌کند و در انواع مختلف و با ظرفیت‌های مختلفی برای محافظت از ادوات الکتریکی در مقابل اضافه بار و اتصال کوتاه استفاده می‌شود.
کلید حرارتی
کلیدهای حرارتی نقش مهمی در محافظت، اندازه‌گیری و تنظیم دما در صنعت دارند. کلید حرارتی نوعی کلید الکتریکی است که عملکرد آن بر اساس تغییرات دما کنترل می‌شود. این کلیدها از عناصر و موادی استفاده می‌کنند که با تغییر دما، خواص فیزیکی آن‌ها تغییر کرده و باعث باز و بسته شدن مدار الکتریکی می‌شود. مهم‌ترین این مواد عبارت‌اند از:
- بیمتال
- سیم مفتولی
- مایعات و گازهای منبسط شونده
- ترموکوپل
کاربردهای کلیدهای حرارتی در صنعت:
- محافظت موتورها و تجهیزات در برابر اضافه بار و گرمای زیاد. با بالا رفتن دما، کلید عمل کرده و مدار را قطع می‌کند.
- کنترل فرایندهای صنعتی مبتنی بر دما مثل ذوب فلزات، صنایع شیمیایی، کوره‌ها و غیره
- ایجاد سیستم‌های هشداردهنده در برابر آتش‌سوزی و خطرات ناشی از افزایش دما
- ساخت ترموستات‌های صنعتی برای تنظیم خودکار دما در فرایندها
کلید محافظ جان
کلید محافظ جان یکی از انواع کلیدهای برق صنعتی است که برای جلوگیری از برق گرفتگی و آسیب رساندن جریان الکتریکی به بدن انسان، استفاده می‌شود.
ویژگی‌های کلید محافظ جان عبارت‌اند از:
- در مداراتی که ولتاژ و جریان زیادی دارند، نصب می‌شود.
- وقتی جریان نشتی بیش از حد مجاز عبور کند، بلافاصله مدار را قطع می‌کند.
- از آسیب رسیدن جریان الکتریکی به بدن انسان در اثر برق گرفتگی جلوگیری می‌کند.
- با توجه به مقدار جریان نشتی، در انواع مختلفی تولید می‌شود.
- عمدتاً در محل‌هایی مانند صنعت، کارگاه‌های تولیدی، پست‌های برق نصب می‌شود.
بنابراین کلید محافظ جان نقش بسیار مهمی در حفظ سلامت و ایمنی افراد در برابر خطرات ناشی از برق دارد.
کلید کنتاکتور
وقتی یک موتور الکتریکی را روشن یا خاموش می‌کنید، احتمالاً از یک کلید کنتاکتور استفاده می‌کنید. این دستگاه‌ها در خطوط تولید، سیستم‌های اتوماسیون صنعتی و دیگر بخش‌های صنعتی بکار می‌روند.
کلید کنتاکتور یک سوئیچ الکترومکانیکی است که به‌عنوان یک تجهیزات کنترلی برای کنترل و قطع و وصل مدارهای الکتریکی در صنعت به کار می‌رود. از این کلید در صنعت برای کنترل و به‌طور خاص روشن و خاموش کردن موتورها، دستگاه‌های الکتریکی و سایر تجهیزات استفاده می‌شود.
کاربردهای کلید کنتاکتور در صنعت:
- راه‌اندازی و توقف موتورهای الکتریکی بزرگ صنعتی
- کنترل فرایندهای تولیدی خطوط مونتاژ
- مدیریت بارهای الکتریکی سنگین مانند کوره‌های ذوب فلزات
- قطع و وصل جریان الکتریکی ترانسفورماتورها
- اتصال و قطع مدارات فشارقوی در صنعت
- ایجاد اتصالات موقت برق در کارگاه‌های ساختمانی
کلید مینیاتوری
کلید مینیاتوری یک نوع کوچک شده از کلیدهای قدرت الکترومکانیکی است که برای کاربردهای خاص در صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرد.
کارکرد کلید مینیاتوری در صنعت:
- کنترل و هدایت مدارهای الکتریکی در تجهیزات الکترونیکی صنعتی
- اتصال و قطع جریان الکتریکی در مدارهای فرمان الکتریکی
- استفاده در سیستم‌های کنترل و ابزار دقیق صنعتی
- به‌کارگیری به عنوان رله در تابلوهای برق و سیستم‌های الکتریکی صنعتی
- قطع و وصل مدارات الکتریکی با ولتاژ و جریان پایین
به دلیل اندازه کوچک و توان عملکرد بالا، کلید مینیاتوری کاربرد فراوانی در صنایع دقیق و الکترونیک دارد.
کلید بی متال
کلید بی متال یک نوع کلید حرارتی است که از فلز بی متال به عنوان عنصر حساس به دما استفاده می‌کند.
کاربرد کلید بی متال در صنعت:
- محافظت موتورها و تجهیزات در برابر افزایش دما و گرمای اضافی
- استفاده در سیستم‌های هشداردهنده دما و آتش‌سوزی در صنایع
- تنظیم و کنترل خودکار دما در اجاق‌ها، کوره‌ها و فرایندهای صنعتی
- ساخت ترموستات‌های صنعتی جهت تنظیم دمای مورد نیاز فرایندها
- اندازه‌گیری و نمایش میزان دما در تابلوهای کنترل صنعتی
- اتوماسیون و کنترل فرایندهای تولیدی بر اساس دما
بنابراین، کلید بی متال برای اندازه‌گیری، کنترل و تنظیم خودکار دما در صنعت بسیار حائز اهمیت است.
کلید ایزولاتور
کلید ایزولاتور یک سوئیچ قدرت الکتریکی است که برای جدا کردن بخش‌های مختلف یک سیستم الکتریکی از یکدیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
کاربردهای کلید ایزولاتور در صنعت:
- جداسازی و قطع اضطراری بخش‌های مختلف یک سیستم الکتریکی بزرگ
- ایزوله کردن و خاموش کردن یک موتور یا ژنراتور جهت تعمیرات
- حفاظت سیستم‌ها در برابر اتصال کوتاه و اضافه‌بار
- تنظیم و تقسیم بار الکتریکی بین مسیرهای موازی مختلف
- جداسازی منابع تغذیه ورودی از بارهای خروجی در تجهیزات صنعتی
بنابراین، کلید ایزولاتور ابزاری حیاتی برای حفاظت و کنترل ایمن سیستم‌های الکتریکی پیچیده در صنعت است.
تفاوت کلیدهای صنعتی با کلیدهای معمولی چیست؟
کلیدهای معمولی و صنعتی می‌توانند ازنظر دمای کار، روش نصب و کاربرد و غیره متفاوت باشند.
- سوئیچ‌های صنعتی معمولاً از پوسته‌های فلزی یکپارچه برای پخش گرما استفاده می‌کنند. کلیدهای معمولی عموماً دارای محفظه‌های پلاستیکی یا فلزی و یک فن برای حذف گرما هستند.
- دمای کاری کلیدهای صنعتی می‌تواند در محدوده دمایی بالای 40- تا 75 درجه سانتی‌گراد کار کند، درحالی‌که یک سوئیچ معمولی فقط می‌تواند در محدوده دمایی 0 تا 50 درجه سانتی‌گراد کار کند.
- سناریوی کاربردی کلیدهای صنعتی برای رفع نیازهای محیط‌های صنعتی طراحی شده‌اند و اتصالات شبکه‌ای قابل اعتماد بین ماشین‌ها و سایر دستگاه‌ها را فراهم می‌کنند. شبکه‌ها در خانه‌ها یا ادارات اغلب از سوئیچ‌های شبکه استاندارد استفاده می‌کنند. آن‌ها اتصال اولیه بین دستگاه‌ها را در یک شبکه LAN ارائه می‌کنند.
- کلیدهای صنعتی را می‌توان به روش‌های مختلفی نصب کرد، ازجمله رک، رومیزی تخت، دیواری و ریلی با این حال، سوئیچ‌های معمولی معمولاً روی دسکتاپ یا در یک رک نصب می‌شوند.
- در بیشتر موارد، سوئیچ کلیدهای صنعتی یک منبع تغذیه پشتیبان دوگانه ارائه می‌دهد؛ اما اکثر سوئیچ‌های معمولی در بازار معمولاً تنها از یک منبع تغذیه پشتیبانی می‌کنند.
جمع‌بندی نهایی
در این مقاله به بررسی انواع کلیدهای صنعتی ازجمله کلیدهای حرارتی، کنتاکتور، مینیاتوری، بی متال، ایزوله و محافظ جان پرداختیم. همان‌طور که مشاهده شد، این کلیدها نقش بسزایی در مدیریت، کنترل و توزیع انرژی الکتریکی، حفاظت تجهیزات و افراد و همچنین اتوماسیون فرایندهای صنعتی دارند.
برای تأمین انواع کلیدهای صنعتی با کیفیت و استاندارد، شرکت دامون بهترین گزینه است. این شرکت کلیدهای صنعتی مطمئن و با‌دوامی را عرضه می‌کند که می‌تواند نیازهای صنایع مختلف را برطرف سازد. برای سفارش و خرید انواع کلیدهای صنعتی با کیفیت، با کارشاناسان دامون در ارتباط باشید.
سؤالات متداول
سؤال: کلیدهای حرارتی چه زمانی در مدارهای الکتریکی قطع می‌شوند؟
پاسخ: کلیدهای حرارتی وقتی دما از حد مجاز فراتر رود، با استفاده از عناصر حساس به دما مثل بی متال، مدار الکتریکی را قطع می‌کنند تا از صدمه دیدن تجهیزات جلوگیری شود.
سؤال: کلید کنتاکتور در چه شرایطی بسته و باز می‌شود؟
پاسخ: کلید کنتاکتور با فشار یک اهرم یا فنر باز و بسته می‌شود و برای راه‌اندازی و توقف موتورهای بزرگ در صنعت یا مدیریت مدارهای پربار به کار می‌رود.
سؤال: کاربرد اصلی کلید ایزوله چیست؟
پاسخ: کلید ایزوله برای جداسازی و قطع بخش‌های مختلف یک سیستم الکتریکی صنعتی بزرگ به منظور حفاظت سیستم در برابر اتصال کوتاه و پیک بارهای ناگهانی استفاده می‌شود.