پوش باتن چیست؟

پوش باتن‌ها یکی از اجزای اساسی در تجهیزات و ماشین‌آلات صنعتی هستند. آن‌ها برای راه‌اندازی و توقف دستگاه‌ها، کنترل فرایندهای صنعتی و تنظیم عملکرد تجهیزات مورد استفاده قرار می‌گیرند. انتخاب پوش باتن مناسب برای هر کاربرد صنعتی بسیار حائز اهمیت است. عواملی مانند ظرفیت بار الکتریکی، عمر مفید، مقاومت در برابر ضربه و ارتعاشات و همچنین استانداردهای ایمنی باید در نظر گرفته شوند.

در این مقاله به بررسی انواع پوش باتن‌های صنعتی و کاربردهای آن‌ها می‌پردازیم. همچنین نکاتی در مورد نحوه‌ی انتخاب صحیح این محصولات برای تجهیزات صنعتی ارائه خواهد شد. امید است اطلاعات این مقاله بتواند در فرایند تصمیم‌گیری و خرید شما برای انتخاب پوش باتن‌های صنعتی مناسب مفید واقع شود.

پوش باتن چیست؟

پوش باتن‌ها ابزارهایی با مکانیسم ساده برای کنترل سیستم‌های عملیاتی، دستگاه‌ها و ماشین‌آلات محسوب می‌شوند. این دکمه‌ها معمولاً از جنس‌های سخت و مقاوم مانند پلاستیک یا فلز ساخته می‌شوند. انواع پوش باتن‌های فلزی و پلاستیکی مجهز به کنتاکت‌های کمکی هستند که با فشار دست روی دکمه، عملکرد مدار الکتریکی متصل به آن‌ها را کنترل می‌کنند. تا زمانی‌که فشار از روی دکمه برداشته نشود، دکمه در وضعیت فشرده باقی می‌ماند.

پوش باتن‌ها معمولاً به منظور فرمان قطع یا وصل مدار الکتریکی و کنترل کنتاکتورها به کار می‌روند. اغلب در مدارهای فرمانی از دو نوع پوش باتن وصل (استارت) و قطع (استاپ) استفاده می‌شود. پوش باتن‌ها به اشکال هندسی مختلفی همچون مسطح، گود یا طراحی شده به صورت شستی دست تولید می‌شوند. گاهی اوقات نیز به صورت دایره‌ای یا مربع شکل طراحی می‌گردند. با توجه به کاربرد مورد نظر، نوع پوش باتن با طراحی و مشخصات فنی متفاوتی انتخاب می‌شود.

اجزای پوش باتن

اجزای اصلی تشکیل دهنده یک پوش باتن عبارت‌اند از:

۱. بدنه (Body): بدنه اصلی پوش باتن که معمولاً از جنس پلاستیک، فلز یا آلیاژهایی مانند آلومینیوم ساخته می‌شود.

۲. دکمه یا پیستون (Plunger or Piston): قطعه‌ای که با فشار انگشت به داخل فرو می‌رود و موجب برقراری اتصال الکتریکی می‌شود.

۳. فنر (Spring): فنری که دکمه را به حالت اولیه برمی‌گرداند.

۴. کنتاکت‌های الکتریکی (Electrical Contacts): دو فلز رسانا که با فشرده شدن دکمه به هم متصل شده و مدار را کامل می‌کنند.

۵. ترمینال (Terminal): اتصال‌دهنده‌هایی که به سیم‌کشی خارجی متصل می‌شوند.

۶. درپوش محافظ (Protective Enclosure): محفظه‌ای برای محافظت از قطعات داخلی.

کاربرد پوش باتن چیست؟

در کاربردهای صنعتی و تجاری، پوش باتن‌ها اغلب به وسیله یک مکانیسم مکانیکی به یکدیگر متصل می‌شوند. بدین ترتیب فشرده شدن یک دکمه منجر به آزاد شدن دکمه دیگر خواهد شد. در این روش، دکمه متوقف‌کننده با فشرده شدن، دکمه راه‌انداز را مجبور به آزاد شدن می‌کند.

این حالت ارتباطی در عملیات دستی ساده‌ای به کار گرفته می‌شود که ماشین یا فرایند مورد نظر فاقد هرگونه مدار الکتریکی کنترلی است. به طور کلی، این قطعات عمدتاً در محیط‌های صنعتی همچون کارخانجات، کارگاه‌ها و سایر مکان‌های تجاری به کار گرفته می‌شوند.

پوش باتن‌ها معمولاً بر اساس رنگ‌بندی استانداردی کدگذاری می‌شوند تا امکان بروز خطای انسانی و فشردن اشتباه توسط اپراتور به حداقل برسد. رنگ قرمز برای توقف و متوقف کردن و رنگ سبز برای شروع یا راه‌اندازی یک فرایند یا ماشین مورد استفاده قرار می‌گیرد.

پوش باتن‌ها با توجه به عملکردشان در مدل‌ها و طراحی‌های گوناگونی تولید می‌شوند. برای نمونه گاهی از ترکیب دو پوش باتن کنار هم به منظور راه‌اندازی و توقف یک دستگاه استفاده می‌شود.

به طور کلی پوش باتن‌ها را می‌توان به دو دسته فشاری و دوحالتی (صفر و یک) تقسیم کرد. پوش باتن‌های فشاری جریان را به صورت لحظه‌ای برقرار می‌کنند، در حالی‌که پوش باتن‌های دوحالتی پس از فشرده شدن و وصل شدن تا زمان فشرده شدن مجدد در همان وضعیت باقی خواهند ماند.

نحوه عملکرد پوش باتن چگونه است؟

نحوه عملکرد پوش باتن به این صورت است که زمانی که شما دکمه پوش باتن را فشار می‌دهید، پیستون (دکمه) به سمت داخل فشرده می‌شود. این پیستون با فشرده شدن، باعث می‌شود تا کنتاکت ها و ترمینال‌های داخلی به یکدیگر متصل شده و مدار الکتریکی بسته شود.

به این ترتیب جریان برق بین دو سر مدار ایجاد شده و عملکرد مورد نظر اجرا می‌شود. این عملکرد می‌تواند باعث روشن و خاموش شدن یک سیستم باشد. پس از رها کردن دکمه، فنر موجود داخل پوش باتن، نیروی مخالف وارد کرده و پیستون را به حالت اولیه برمی‌گرداند؛ بنابراین مدار باز شده و عملکرد متوقف می‌شود.

انواع پوش باتن

شستی‌های استارت و استوپ از اجزای اصلی سیستم‌های فرمان الکتریکی به شمار می‌روند. عملکرد هریک به شرح زیر است:

شستی استارت

پس از فشرده شدن، کنتاکت‌ها را به طور موقت بسته و مدار را وصل می‌کند؛ به عبارت دیگر، این شستی در حالت عادی باز بوده و با اعمال فشار کوتاه مدت بسته می‌شود. فنر داخلی با برداشته شدن فشار، کنتاکت را مجدداً باز می‌کند. رنگ استاندارد شستی استارت معمولاً سبز یا مشکی است.

شستی استوپ

پس از فشرده شدن، اتصال و جریان الکتریکی مدار متصل به آن را قطع می‌کند. این شستی در حالت عادی بسته بوده و با فشار کوتاه‌مدت باز می‌شود. فنر داخلی بلافاصله پس از برداشته شدن فشار، آن را مجدداً می‌بندد. البته مدار الکتریکی با استفاده از کنتاکت کمکی باز، در وضعیت قطع باقی خواهد ماند.

شستی‌های استارت/استوپ دوبل

ترکیبی از دو شستی فوق هستند. این شستی‌ها با اعداد دورقمی شناسایی می‌شوند که عدد یکان، تعداد شستی‌های استوپ و عدد دهگان، تعداد شستی‌های استارت را نشان می‌دهد.

یک مثال عددی برای درک بهتر:

فرض کنید عدد 25 را داریم. در این عدد:

2  نشان‌دهنده تعداد شستی‌های استارت است.

5   نشان‌دهنده تعداد شستی‌های استوپ است.

پس این عدد به ما می‌گوید که ترکیبی از 5 شستی استوپ و 2 شستی استارت داریم.

انواع پوش باتن بر اساس جنس

پوش باتن‌ها ازنظر جنس و مواد به کار رفته در ساخت آن‌ها، به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

• پوش باتن فلزی مقاوم

این نوع پوش باتن‌ها کاملاً از فلز ساخته می‌شوند و بسیار مقاوم هستند. بیشتر در محیط‌های سنگین صنعتی و کارخانجات مورد استفاده قرار می‌گیرند.

• پوش باتن باکالایت مقاوم

این نوع از مواد مرکب و کامپوزیتی ساخته شده‌اند که در برابر شرایط سخت محیطی مقاومت بالایی دارند.

• پوش باتن پلاستیکی ضدآتش

این مدل‌ها از جنس پلاستیک خاصی ساخته می‌شوند که در برابر حریق مقاوم هستند. البته در صورت ذوب شدن، دیگر قابل استفاده نخواهند بود.

نکته مهم اینکه، کنتاکت‌ها و قطعات الکتریکی داخلی انواع پوش باتن‌ها معمولاً از جنس پلاستیک ساخته می‌شوند تا در برابر رطوبت مقاوم باشند.

کدهای رنگی پوش باتن اشنایدر

استاندارد بین‌المللی IEC-204-DIN 4818 به منظور ایمنی بیشتر، استفاده از کدهای رنگی مشخصی را برای پوش باتن‌ها و چراغ‌های هشداردهنده توصیه کرده است. این کدهای رنگی در تابلوهای برق و کنترل صنعتی کاربرد فراوانی دارند:

• پوش باتن قرمز رنگ برای قطع برق به کار می‌رود و موجب خاموش شدن یک یا چند موتور و دستگاه می‌گردد.
• پوش باتن قرمز قارچی شکل، برای قطع اضطراری سیستم در مدارهای کنترلی به کار می‌رود.
• پوش باتن سبز رنگ یا سیاه برای وصل مدار الکتریکی و راه‌اندازی دستگاه‌ها استفاده می‌شود.
• پوش باتن زرد رنگ برای راه‌اندازی در شرایط غیرعادی و اضطراری به کار می‌رود.
• پوش باتن‌های سفید و آبی رنگ می‌توانند بسته به نیاز برای سایر موارد مورد استفاده قرار گیرند.

مزایای استفاده از پوش باتن ها در صنعت

استفاده از پوش باتن‌ها در صنعت مزایا و منافع متعددی دارد:

• کنترل و فرماندهی آسان و سریع دستگاه‌ها و تجهیزات
• امکان راه‌اندازی و توقف فوری ماشین‌آلات در مواقع اضطراری
• قابلیت نصب و راه‌اندازی سریع و آسان
• عدم نیاز به نگهداری و سرویس زیاد
• طول عمر بالا حتی در محیط‌های سخت صنعتی
• مقرون‌به‌صرفه بودن قیمت تمام شده نسبت به سایر روش‌های کنترلی
• سهولت تعمیر و تعویض قطعات معیوب
• کوچک بودن اندازه و صرفه‌جویی در فضا
• افزایش ایمنی و کاهش خطاهای انسانی

به همین دلایل استفاده از پوش باتن در صنعت روز به روز در حال گسترش است.

بهترین برندهای موجود پوش باتن

برخی از معروف‌ترین و بهترین برندهای تولیدکننده پوش باتن عبارت‌اند از:

• اشنایدر الکتریک

اشنایدر الکتریک یکی از معتبرترین تولیدکنندگان تجهیزات الکتریکی و ابزارهای کنترل صنعتی است که انواع پوش باتن‌های با کیفیت و استاندارد را تولید می‌کند.

• ایتون

ایتون نیز یک برند معتبر جهانی درزمینهٔ تولید پوش باتن و تجهیزات الکتریکی و صنعتی به شمار می‌رود.

• زیمنس

زیمنس یکی دیگر از غول‌های صنعت برق و ابزاردقیق است که انواع پوش باتن‌ها را با بالاترین استانداردهای کیفی تولید می‌کند.

• امرسون

امرسون نیز یکی از مشهورترین تولیدکنندگان پوش باتن و سایر تجهیزات الکتریکی و صنعتی به شمار می‌رود.

محصولات این برندها از لحاظ کیفیت، طول عمر و قابلیت اطمینان در سطح بسیار بالایی قرار دارند.

در بازار ایران نیز مهم ترین برند های موجود شامل موارد زیر می شود:

• کاوه
• رعد الکتریک
• TRS (توان ره صنعت)

جمع‌بندی نهایی، خرید و قیمت پوش باتن

پوش باتن‌ها یکی از پرکاربردترین ابزارها در صنایع مختلف و سیستم‌های کنترل الکتریکی هستند. استفاده از پوش باتن‌های باکیفیت، مزایای بسیار زیادی به همراه دارد. شرکت دامون با در نظر گرفتن دانش روز و تکنولوژی‌های نوین، انواع متنوعی از پوش باتن‌های صنعتی را با برندهای معتبر جهانی ارائه می‌دهد. محصولات قابل عرضه در این شرکت با بالاترین استانداردهای کیفی بوده تا حتی در سخت‌ترین شرایط کاری نیز عملکرد مطمئن و بهینه‌ای داشته باشند. بنابراین اگر قصد خرید انواع پوش باتن‌های صنعتی را دارید، شرکت دامون می‌تواند بهترین انتخاب برای شما باشد.