سردخانه سیب

میوه‌ها از جمله سیب درختی محصولاتی هستند که اگر در دما و رطوبت خاص نگهداری نشوند به سرعت خراب می‌شوند؛ به همین دلیل برای نگهداری سیب از سردخانه سیب استفاده می‌شود. سردخانه سیب درختی از نوع بالای صفری می‌باشد که در محدوده 0 تا 4 درجه سانتی‌گراد تنظیم می‌شود. به دلیل عرضه و تقاضای بالای این میوه برای نگهداری طولانی مدت و حفظ کیفیت ، ساخت سردخانه تک محصولی سیب، بسیار مورد استقبال است.

در گذشته با انبار کردن سیب در زیر خاک و یا در زیر علوفه‌های خنک، این میوه را برای زمانی طولانی‌تر از ماندگاری طبیعی آن نگهداری می‌کردند. این روش‌ها تا حدودی کارآمد بودند اما کیفیت سیب به خوبی حفظ نمی‌شد. امروزه برای نگهداری مواد قابل فساد در دمای پایین و شرایط نگهداری مناسب، از سردخانه استفاده می‌شود.

چرا باید سیب را در سردخانه سیب نگهداری کرد

کاربرد سردخانه سیب، حفظ کیفیت انواع سیب و امکان نگهداری طولانی مدت آن است. از مزایای نگهداری سیب در سردخانه، رطوبت مناسب درون سردخانه است که مانع از تبخیر شدن آب درون سیب و در نتیجه چروکیدگی و کاهش وزن آن، می‌شود. همچنین دمای کم درون سردخانه، مانع از رشد کپک‌ها و باکتری‌ها می‌شود. اگر شرایط نگهداری سیب مناسب باشد، می‌توان آن را تا حدود چهار ماه درون سردخانه نگهداری کرد و اگر سیب درون سردخانه کنترل اتمسفر نگهداری شود، تا مدت یک سال قابل عرضه خواهد بود. تاخیر در فرآیند خرابی و کپک زدگی سیب و امکان نگهداری طولانی مدت آن برای فروش در فصل های مختلف سال، از جمله موارد صرفه اقتصادی نگهداری سیب در سردخانه است.

انواع سردخانه سیب

سردخانه‌های صنعتی از نظر ظرفیت نگهداری و دما به چند دسته تقسیم می‌شوند. در ادامه، دسته بندی انواع سردخانه های سیب آورده شده است. سردخانه های سیب از نظر ظرفیت نگهداری به چهار دسته صنعتی، کانکسی، کارخانه‌ای و کنترل اتمسفر تقسیم می‌شوند. در ادامه توضیحات لازم درباره‌ی هر یک از این سردخانه‌ها آورده شده است.

سردخانه سیب صنعتی

سردخانه صنعتی سیب، جهت استفاده باغداران، توزیع کنندگان و مصرف کنندگان، طراحی و ساخته می‌شود. سردخانه های صنعتی برای نگهداری مقدار زیاد محصولات(بیشتر از ۲۰۰۰ تن) مورد استفاده قرار می‌گیرد.

سردخانه سیب کانکسی

اگر مکان مناسبی برای ساخت سردخانه ندارید، می‌توانید از سردخانه کانکسی(سیار) استفاده کنید. سردخانه های کانکسی، به صورت پیش ساخته در مکان مورد نظر شما قرار می‌گیرند اما ظرفیت کمتری دارند.

سردخانه سیب کارخانه ای

منظور از سرد خانه سیب کارخانه ای، سردخانه های تعبیه شده برای کارخانه های تولید آبمیوه، کمپوت و یا دیگر محصولات غذایی است که از سیب به عنوان ماده اولیه استفاده می‌کنند.

سردخانه سیب کنترل اتمسفر

سیب از جمله میوه‌هایی است که پس از چیده شدن نیز تنفس می‌کند. تنفس کردن سیب (همانند تنفس انسان) به معنی مصرف اکسیژن و تولید کربن دی اکسید است و سبب رسیدن سیب و پس از مدتی، فاسد شدن آن می‌شود. در سردخانه ی کنترل اتمسفر، با کاهش مقدار اکسیژن، سرعت تنفس سیب تا حد ممکن کاهش می‌یابد و در نتیجه می‌توان کیفیت سیب را برای مدت طولانی‌تر حفظ کرد. همچنین استفاده از اتمسفر کنترل شده و دمای ۴ درجه سلسیوس، خطر یخ زدگی سیب را کاهش می‌دهد. باید در نظر داشت که تنها سیب های سالم و با قابلیت نگهداری بالا را در سردخانه کنترل اتمسفر نگهداری کرد.

در سردخانه کنترل اتمسفر با کنترل و کاهش مقدار اکسیژن، مقدار کربن دی اکسید افزایش می‌یابد. اگر مقدار کربن دی اکسید بیشتر از مقدار قابل قبول باشد، باعث سیاه شدن سیب خواهد شد. به همین علت باید از وسیله ای مانند واحد جذب‌کننده کربن دی اکسید برای کنترل غلظت آن استفاده کرد. نکته مهم درباره ساخت سردخانه کنترل اتمسفر، استفاده از مواد غیر قابل نفوذ اکسیژن و کربن دی اکسید برای درزبندی سردخانه است.

دمای سردخانه نگهداری سیب درختی

به صورت کلی، سردخانه ها از لحاظ دمای نگهداری به دو دسته ی زیر صفری و بالای صفری تقسیم می‌شوند. با توجه به اینکه دمای انجماد سیب ۲- درجه‌ی سلسیوس است و دمای مناسب برای سرد خانه سیب، ۰ تا ۱+ درجه‌ی سلسیوس است، برای نگهداری سیب از سردخانه‌های بالای صفر درجه استفاده می‌شود.

پیش نیازهای طراحی و ساخت سردخانه سیب

در ادامه، پیش نیازهای طراحی و ساخت سرد خانه سیب آورده شده است.

انتخاب مکان انبارش

• در ابتدا باید هدف از احداث سردخانه مشخص شود. اگر باغدار یا کشاورز هستید، بهتر است سردخانه در شهر محل تولید محصول باشد. اما اگر می‌خواهید سردخانه را اجاره دهید، بهتر است سردخانه در شهر محل توزیع احداث شود.

مجوز بهره برداری سردخانه سیب

• مجوز ساخت سردخانه نگهداری سیب، از طرف سازمان جهاد کشاورزی صادر می‌شود. برای دریافت مجوز، در ابتدا باید مستندات زمین برای سازمان جهاد کشاورزی استان ارسال شود. پس از تایید مستندات زمین و تعیین کاربری، مجوز تاسیس سردخانه صادر می‌شود. قدم بعدی، دریافت پروانه بهره برداری از جهاد کشاورزی است و پس از آن با ارائه معرفی‌نامه از سوی سازمان جهاد کشاورزی می‌توان نسبت به دریافت انشعابات آب، برق و گاز اقدام کرد.

ساخت سوله

• برای راه اندازی سردخانه سیب، باید سوله‌ای تعبیه شود تا سردخانه درون آن ساخته شود. ابعاد سوله باید متناسب با طراحی سردخانه باشد و فضاهای مناسب برای نگهداری سیب، راهروهای عبور و مرور و… در نظر گرفته شده باشد. ظرفیت ذخیره سازی سیب در سردخانه ۲۰۰ تا ۲۵۰ کیلوگرم سیب در هر متر مکعب است.

اگر سوله از قبل ساخته شده است، باید نقشه آن را برای کارشناسان دامون ارسال کنید. در صورت نیاز، امکان بازدید حضوری کارشناسان دامون نیز وجود دارد.

فرآیند نگهداری سیب در سردخانه سیب

برای نگهداری سیب در سردخانه، باید به استاندارد نگهداری سیب درون سردخانه که موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران منتشر کرده است، توجه داشت. بهترین زمان برای چیدن سیب، هنگامی است که سیب رسیده باشد اما به بیشترین مقدار تنفس کردن، نرسیده باشد. اگر سیب ها بیش از حد رسیده باشند، زمان نگهداری سیب‌ها کاهش می‌یابد. معمولا کشاورزان با به کارگیری تجربه خود، زمان چیدن سیب را تعیین می‌کنند.

پس از چیدن سیب، مرحله ی سورتینگ و درجه بندی انجام می‌شود. منظور از سورتینگ، دسته بندی سیب ها با توجه به رنگ، اندازه، رقم، میزان رسیدگی و… است. باید توجه داشت که سیب های معیوب در کنار سیب های سالم قرار نگیرند؛ زیرا سیب‌های خراب، اتیلن بیشتری تولید می‌کنند و این امر سبب تسریع فرآیند رسیدن بقیه سیب‌ها می‌شود. همچنین کپک و خرابی سیب‌های معیوب به سیب‌های دیگر منتقل می‌شود. سرد کردن سیب باید یک تا دو روز پس از چیده شدن انجام شود.

روش نگهداری سیب در سردخانه به چه صورت است

برای نگهداری سیب در سردخانه باید سیب‌ها را درون جعبه چید و کاغذهای پلی اتلینی و مانع نفوذ رطوبت را میان سیب ها قرار داد. باید توجه داشت که سیب ها قبل از چیده شدن درون جعبه، خیس و یا مرطوب نباشند زیرا باعث کپک زدن و خرابی سیب ها می‌شود. چیدمان سیب ها باید به گونه ای باشد که مانع از جریان هوای سرد میان سیب‌ها نشود. استفاده از پوشال برای بسته‌بندی سیب‌ها مناسب نیست.

چیدن سیب‌ها درون جعبه، مانع از آسیب دیدن سیب بر اثر ضربه و یا فشار می‌شود. در هنگام انتخاب جعبه و یا سبد برای چیدن سیب‌ها، باید از جعبه های تمیز استفاده کرد تا باکتری‌ها و آلودگی‌ها به سیب‌های درون جعبه انتقال پیدا نکنند و سبب خرابی و فساد سیب‌ها نشوند. همچنین باید توجه داشت که نباید بر روی این جعبه‌ها، میخ یا لبه‌های تیزی وجود داشته باشد تا موجب آسیب رسیدن به سیب نشود.
هنگام چیدن جعبه های سیب درون سردخانه، حداقل فاصله سطح بالایی جعبه‌ها از سقف باید ۶۰ سانتی‌متر و حداقل فاصله جعبه‌ها از دیوار ۱۵ سانتی‌متر باشد.

نکات مهم چیدمان سیب در سردخانه

از دیگر نکاتی که برای نگهداری سیب درون سردخانه باید مورد توجه باشد، گردش هوا درون سردخانه است. سیب، پس از چیده شدن تنفس می‌کند. اگر مقدار اکسیژن موجود در سردخانه کنترل نشود، سیب به سرعت می‌رسد و خراب می‌شود. همچنین سیب به هنگام رسیدن، اتیلن تولید می‌کند. این اتیلن تولید شده باعث تسریع فرآیند رسیدن سیب های دیگر نیز می‌شود. به همین علت ایجاد تهویه مناسب درون سردخانه به منظور خروج تدریجی گازهای فرار که ناشی از تنفس میوه و رسیدن آن، ضروری است. سردخانه می‌تواند مجهز به سیستم تهویه باشد.

برخی از سردخانه داران هم با باز کردن درب سالن ها به صورت منظم، عمل تهویه را انجام می‌دهند. هوای در حال گردش باید بین ۳۰ تا ۴۰ متر مکعب بر دقیقه برای هر تن باشد.

شرایط نگهداری سیب در سردخانه

دمای مناسب نگهداری سیب در سردخانه معمولی ۰ تا ۱ درجه سلسیوس است. دمای کم درون سردخانه موجب محدود شدن رشد باکتری‌ها و تنفس و فعالیت‌های حیاتی سیب می‌شود و از فساد و تغییرات کیفی آن مانند تغییر رنگ و … نیز جلوگیری می‌کند.

تامین رطوبت نسبی مناسب درون سردخانه سیب، مانع از تبخیر آب درون سیب و خشک شدن آن می‌شود. رطوبت نسبی مورد نیاز برای سردخانه سیب، ۹۰ تا ۹۵ درصد است. رطوبت نسبی بیشتر از ۹۵ درصد باعث کپک زدن سیب خواهد شد. سیب‌های واکس زده شده، رطوبت کمتری را در حین نگهداری و مرحله پیش سرد از دست می‌دهند و احتمال خرابی کمتری دارند.

جدول مدت‌زمان ماندگاری انواع سیب در سردخانه

استاندارد نگهداری برخی از ارقام سیب در سردخانه کنترل اتمسفر به همراه مدت زمان نگهداری مناسب در جدول زیر آورده شده است.

رقم سیب	مقدار اکسیژن بهینه	مقدار کربن دی اکسید بهینه	دمای بهینه (درجه سلسیوس)	مدت زمان نگهداری (ماه)
مکینتاش	۱.۵	۱.۲	۳	۸
سیب قرمز لبنانی (رد دلیشز)	۱.۵	۲	۰	۶ تا ۹
جاناتان	۱.۵	۳	۰	۶
سیب سبز (گرانی اسمیت)	۰.۸ تا ۱.۲	۰.۸ تا ۱	۰ تا ۲	۷ تا ۸
سیب زرد لبنانی (گلدن دلیشز)	۱.۲	۲	۰	۹
فوجی	۱.۲	۱	۰	۹
سیب زعفرانی (کاکس اورنج)	۲	۰.۷	۳ تا ۳.۵	۵

قیمت سردخانه سیب

یکی از مواردی که هنگام خرید سرد خانه باید به آن توجه شود، قیمت آن است. از جمله عوامل موثر بر قیمت سردخانه سیب می‌توان به فضای سردخانه مورد نیاز، کیفیت تجهیزات سرمایشی مانند انواع موتور سردخانه به کار رفته در ساخت، مواد عایق استفاده شده جهت ساخت سردخانه و … اشاره کرد. جهت اطلاع بیشتر از قیمت سردخانه، می‌توانید به بخش قیمت سردخانه سایت دامون مراجعه کنید.

ساخت و اجرای سرد خانه سیب

در ادامه، نکاتی درباره ی ساخت و اجرای سردخانه سیب آورده شده است.

مراحل طراحی و اجرای سردخانه‌ سیب

مراحل ساخت سردخانه سیب

پس از انقعاد قرار برای اجرای سردخانه سیب، مراحل ساخت سردخانه انجام می‌شود.

عایق بندی و کف سازی سوله

عایق بندی و کف سازی سوله، یکی از الزامات ساخت سردخانه برای کاهش اتلافات حرارتی است. برای عایق بندی دیواره ها از ساندویچ پانل استفاده می‌شود.

مدار سرمایشی

برای محاسبه بار برودتی سردخانه سیب، بار تنفسی آن نیز باید لحاظ گردد. سپس با داشتن بار برودتی، تجهیزات سردخانه مانند کمپرسور، اواپراتور، کندانسور و … مشخص می‌شود.

طراحی اتاق پیش سرد

پیش از قرار دادن سیب ها درون سردخانه نگهداری، بهتر است آنها را درون اتاق پیش سرد قرار داد تا به وسیله چرخش هوا، دمای سیب ها تا ۱۰ درجه سلسیوس کاهش یابد. مزیت استفاده از اتاق پیش سرد، کاهش هزینه‌های اولیه، افزایش کیفیت محصول و به ‌حداقل رسیدن نوسان دمایی است. منظور از نوسان دمایی، تغییر دمای درون سردخانه به دلیل ورود سیب های تازه با دمای بالاتر از دمای درون سردخانه است.

تست و راه اندازی سردخانه سیب

پس از نصب تجهیزات برودتی و راه‌اندازی مدار الکتریکی تابلو برق در سوله سردخانه برای بررسی نهایی و اطمینان از عملکرد درست تمامی اجزای سیکل تبرید، نوبت به تست عملکرد سردخانه میوه می‌رسد.
این تست‌ها شامل موارد زیادی می‌شود که به چند مورد از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
• تست فشار و نشت ‌یابی؛
• تست عملکرد دیفراست؛
• تست ثبت دمای نهایی مورد نظر؛
• بررسی عدم وجود رطوبت در سیکل؛
• بررسی جهت چرخش فن‌های اواپراتور و کندانسور و… .

گارانتی و خدمات پس از فروش دامون

بعد از انجام تست‌های گفته شده و کسب اطمینان از عملکرد صحیح سردخانه‌ها، زمانِ تحویل پروژه می‌رسد.
هنگام تحویل و نصب سردخانه در محل پروژه، دفترچه‌های راهنما با هدف آشنایی و سهولت کار به بهره‌برداران محترم ارائه می‌شود. دفترچه‌های راهنما شامل موارد زیر است:
• راهنمای استفاده از سردخانه؛
• راهنمای استفاده از تابلو برق؛
• چک لیست نگهداری؛
• راهنمای عیب یابی سردخانه.
دامون مجموعه سردخانه را به‌مدت ۱۲ ماه گارانتی می‌کند و در شرایطی این دوره گارانتی تا ۲۴ ماه نیز قابل تمدید است. شرکت دامون خدمات پس از فروش را نیز تا ۱۲۰ ماه برای سردخانه‌های ساخته شده ارائه می‌دهد.
همچنین در صورت بروز مشکل، کارشناسان فنی ما با پشتیبانی ۲۴ ساعته پاسخگو سوالات خریداران محترم خواهند بود.

خرید سردخانه سیب

پیش از خرید سردخانه نگهداری سیب باید هدف از احداث سردخانه، مکان مورد نظر برای ساخت سردخانه و ظرفیت مورد نیاز را تعیین کنید. هزینه ساخت سردخانه با توجه به ابعاد و ظرفیت سردخانه تعیین می‌شود. برای خرید سردخانه سیب می‌توانید با کارشناسان دامون تماس بگیرید و از کمک آنها استفاده کنید.