سردخانه مرکبات

سردخانه مرکبات، جهت نگهداری محصولاتی مانند پرتقال، نارنگی، لیمو و… طراحی می‌شود. دمای سردخانه مرکبات به نحوی است که از رشد میکروب و قارچ و گندیدگی میوه جلوگیری شود. ملاحظات خاصی در طراحی سردخانه مرکبات وجود دارد که آن را از سایر انواع سردخانه مجزا می کند. جهت حفظ کیفیت بافت مرکبات در سردخانه لازم است طراحی با لحاظ کردن ملاحظات خاص نگهداری این محصولات از جمله رطوبت بالا و کنترل اتمسفر، انجام شود.

مركبات معمولا هنگامي برداشت می‌شوند كه رسیده و قابل مصرف باشند. تغییر رنگ پوست مرکبات لزوما نشانه رسیده بودن آنها نيست.

ماندگاری مرکبات به عوامل زیر بستگی دارد:

•  شرايط نگهداری و محیطی
•  تکنولوژی تولید و کشاورزی مانند درخت پايه، نوع پيوند و نژاد،  شیوه آبياري، زمان و نوع  هرس
•  زمان برداشت مرکبات و شرايط آنها در زمان برداشت
•  میزان رسیدگی و سم پاشی و تیمار درخت
•  دماي نگهداري محصول چیده شده در سردخانه مرکبات
•  رطوبت نسبي سردخانه مرکبات

 دقت شود هر اندازه که میوه پس از رسیدن بیشتر روی درخت مانده و چیده نشود عمر نگهداری پس از چیدن آن کاهش می‌یابد.

برداشت و نگهداری مرکبات در سردخانه

برداشت مرکبات

در صورت کشش و تقاضای بازار، بهتر است مرکبات به صورت رسیده، چیده شده و به صورت تازه به بازار عرضه شوند. همچنین شرایط آب و هوایی هنگام برداشت باید به گونه‌ای باشد که تاثیر زیان آوری بر روی مرکبات باقی نگذارد. از جمله این شرایط می‌توان به بارش باران و برف و وجود گرد و غبار شدید و … اشاره نمود. همچنین با توجه به این نکته که مرکباتی که هنگام چیدن روی زمین می‌افتند، به قارچ آلوده می‌شوند، بهتر است که مرکبات بر زمین افتاده با سایر میوه‌ها در یک محل قرار نگیرند.

میوه رسیده شده در گذشته به کمک طعم و رنگ و شیرینی شناسایی شده است. هم اکنون با پیشرفت تکنولوژی می‌توان با معیارهای دقیق آزمایشگاهی میزان رسیده بودن میوه را تعیین نمود.

مرکبات هنگام برداشت چه ویژگی باید داشته باشند؟

مرکبات برای برخورداری از عمر مفید نگهداری باید تمیز، سفت و عاری از هرگونه بیماری قارچی و یا فیزیولوژی بوده  و کاملا بدون لکه باشند. لکه روی مرکبات می‌تواند ناشی از فرآیند چیدن و یا آلودگی حشرات و یا افتادن از درخت باشد.

برخی مرکبات به صورت نرسیده و کال از درخت چیده می شوند. این مرکبات قبل از ارسال به بازار باید رنگ آوری و به نوعی رسیده شوند. برای رنگ آوری مرکبات معمولا از گاز اتیلن استفاده مي‌شود.

لازم است بدانیم مرکبات در هنگام انبار شدن، تنفس کرده و اتیلن و گازهای دیگری تولید می کنند و این اتیلن برای مرکباتی که بایستی طولانی مدت ذخیره شوند مناسب نیست زيرا فرایند تخریب میوه را تشدید می‌کند و باید به نحوی از سردخانه تخلیه شود.

ترجیح این است که مرکبات با دم، ذخیره شوند.قبل از ورود به انبار بهتر است شاخ و برگ‌ها از مرکبات جدا شده و میوه‌ها در افشان آب و یا شناور کردن در تانک، شستشو شوند و قارچ‌کشی روی آنها انجام گیرد. این فرآیندها بهتر است سریع انجام گیرد اما در مورد میوه‌هایی که پرآب هستند این فرآیند باید 24 ساعت پس از برداشت مرکبات صورت گیرد. لیمو ترش و لیمو شیرین لزوما نیاز به شستشو ندارند.

پس از شستشو، میوه باید مدتی در هوای آزاد قرار بگیرد تا آب پوست مرکبات کم شده و مقاومت آن بالاتر رود. این فرآیند، مقاومت پوست در مقابل لهیدگی یا قاچ خوردن  را افزایش می‌دهد.

سپس می‌توان یک لایه مومی روی میوه پوشش دهی کرد تا در صورتیکه قسمتی از پوشش طبیعی آن از بین رفته است به کمک لایه مومی محافظت شود. پس از این مرحله می‌توان درجه بندی میوه بر اساس اندازه را انجام داد.

نگهداری مرکبات در سردخانه

مرکبات پس از فرآیندهای ذکر شده باید بلافاصله به سردخانه منتقل شوند. در صورتی که مرکبات با کاغذ پوشانده شوند، در صورت وجود آلودگی در یک قسمت، این آلودگی به قسمت‌های دیگر گسترش پیدا نمی‌کند. همچنین پیچیدن کاغذ باعث حفظ وزن مرکبات در حین حمل می‌شود.

برای نگهداری مرکبات در سردخانه می‌توان از جعبه‌های چوبی یا پلاستیکی، پالت فلزی و یا کارتن‌های مقوایی استفاده کرد و یا آنها را در قفسه و به صورت باز نگهداری کرد. دقت شود فشار به میوه ها در حین انتقال باعث آسیب و کاهش عمر آنها می‌شود.

مهمتزین عوامل در عمر و کیفیت مرکبات در سردخانه به شرح زیر است:

• نگهداری در دمای مناسب و جلوگیری از نوسان دمایی
• نگهداری در رطوبت استاندارد
• حفظ اتمسفر مناسب در سردخانه

در صورتی که محل تولید و نگهداری نزدیک یکدیگر باشند و محل نگهداری دمایی در حدود  10 تا 15 درجه سانتیگراد داشته باشد و تهویه ساختمان نیز مناسب باشد می‌توان مرکبات تازه و با کیفیت بالا را بدون نیاز به سرمای اضافی در انبار نگهداری نمود.

نگهداری در سردخانه مرکبات مي‌تواند با پيش سرد كردن یا بدون آن انجام شود. پیش سرد کردن در عمر نگهداری مرکبات در سردخانه موثر است.

پيش سرد كردن مركبات

در صورت نیاز به نگهداری طولانی مرکبات باید آنها را پیش سرد نمود. طی این فرآیند باید همه میوه‌ها طی سه تا چهار روز به دمای مورد نظر برسند.

شرایط پیش سرد کردن پرتقال و سایر مرکبات به جز گریپ فروت به شرح زیر است:

– دماي پيش‌سرد همان دمای نگهداری مرکبات است.

– رطوبت نسبی باید بالاتر از 90 درصد نگه داشته شود.

شرایط نگهداري مرکبات در سردخانه

دماي نگهداري مرکبات در سردخانه تابع عوامل زیر است:

– گونه مرکبات

– رقم میوه

– منطقه تولید مرکبات

– شرایط فیزیولوژیکی

– میزان رسیده بودن

– مدتی که برای نگهداری مد نظر است.

در تمام زمان نگهداری مرکبات در سردخانه، رطوبت نسبی باید 85 تا 90 درصد نگه داشته شود.

برای جلوگیری از تجمع دی اکسید کربن (بالای 1 درصد)، هوا باید در هر ساعت، 1 تا 2 بار تعویض شود.