شیربرقی یا سلونوئید ولو یکی از حساس‌ترین قطعات پنوماتیک است که کیفیت و دقت نامناسب آن می‌تواند به عملکرد خط تولید آسیب بزند. همین مساله باعث شده است انتخاب اول صنایع بزرگ برند آلمانی فستو باشد. جایگزینی شیربرقی فستو به دلیل کیفیت خاص و قابلیت‌های سفارشی کار ساده‌ای نیست. اما به دلیل وجود برخی محدودیت‌ها، مانند عدم موجودی برخی مدل‌های شیربرقی فستو در بازار ایران یا قیمت بالا، گاهی انتخاب جایگزین برای آنها لازم است. در این مقاله به بررسی نکات مختلفی که باید برای جایگزینی این تجهیزات در نظر گرفت می‌پردازیم.

نکات مهم در جایگزین کردن شیر برقی فستو در ایران

در حالت عادی برای انتخاب برند شیربرقی مهمترین مساله میزان بودجه و نیاز خط تولید در کارخانه است. اما در صنعت ایران برای انتخاب یا جایگزینی تجهیزات پنوماتیک باید نکات دیگری را هم در نظر گرفت. غیر از نکات عادی انتخاب سلونوئید ولو مانند حداکثر فشار قابل تحمل، تعداد وضعیت‌ها، پورت‌های ورودی و خروجی، سازگاری با سایر تجهیزات پنوماتیک و… باید قوانین و شرایط تامین قطعه در کشور هم در نظر گرفته شود. این مساله برای صنایع وابسته به دولت، کارخانه‌های بزرگ و کارگاه‌های کوچک متفاوت است.

پالایشگاه‌ها و صنایع دولتی

در دهه اخیر بخشنامه‌های مختلفی برای ممنوعیت خرید کالای خارجی دارای مشابه داخلی تصویب شده است. این بخشنامه برای زیرمجموعه‌های وزارت صمت، نفت و بسیاری از مجموعه‌های دولتی لازم الاجراست و فهرست‌های متفاوتی از کالاهای خارجی دارای مشابه داخلی را شامل می‌شود.

این مساله را باید برای خرید و جایگزینی شیر برقی پنوماتیک هم لحاظ کرد. در عمل، صنایع بزرگ دولتی مثل پالایشگاه‌ها هنگام خرید تجهیز، قطعات جایگزین و لوازم یدکی یا spare part ها را هم خریداری و در انبار نگهداری می‌کنند. از این رو ممکن است قطعه یدکی شیربرقی که 20 سال است در خط تولید مورد استفاده قرار می‌گیرد، همچنان در انبار موجود باشد. این مساله موجب می‌شود هنگام خرابی خط تولید صنایع حساس متوقف نشود و به سرعت با یدک جایگزین شود.

طبق بخشنامه‌های دولتی در مواقعی که به دلیل اتمام موجودی یا نیاز جدید، باید خریداری صورت گیرد ابتدا باید به سراغ نمونه داخلی رفت. از این‌ رو واحد خرید، اطلاعات فنی شیر برقی مورد نیاز را از واحد فنی دریافت و از شرکت‌های داخلی درخواست موجودی می‌کند. معمولا مسئولان فنی از وجود یا عدم وجود نمونه در بازار آگاه هستند. در صورت عدم موجودی اگر نیاز به ساخت بود به شرکت‌های دانش بنیان درخواست نیاز ارسال می‌شود. در هر صورت اگر شیربرقی مورد نیاز توسط شرکت‌های داخلی تامین شود، بعد از ارسال تست‌های فنی گرفته می‌شود که در صورت موفق بودن در خط تولید مورد استفاده قرار می‌گیرد.

اگر نمونه داخلی مشابه یافت نشود یا قابل تولید نباشد با تائید مدیران مربوطه نمونه خارجی سفارش داده می‌شود. در این حالت بهتر است دقیقا همان مدل شیربرقی فستو که خراب شده یا قطعات لازم آن، تهیه شود. در ایران هم در بازار لاله زار و هم تامین کنندگان بزرگ‌تر، توانایی تامین مدل‌های مختلف شیربرقی فستو را دارند. به صورت تجربی پرکاربردترین برندهای شیر برقی در پالایشگاه‌ها به تریب زیر هستند:

  • فستو
  • دانفوس
  • نورگرن

برای مشاوره و خرید برندهای مختلف شیر برقی پنوماتیک می‌توانید با کارشناسان دامون تماس بگیرید:

لیست قیمت شیر برقی پنوماتیک

کارخانه‌های بزرگ غیر دولتی

با توجه به اینکه کارخانه‌های خصوصی محدودیت کمتری در انتخاب برند تجهیزات دارند، باید موارد دیگر را لحاظ کنند. در درجه اول اگر در خط تولید دو یا سه شیفت طی 24 ساعت فعال است، قطعا بهترین انتخاب برند فستو است؛ حتی اگر قیمت آن با اختلاف از شیربرقی‌های دیگر بیشتر باشد. با توجه به کیفیت تجهیزات برند فستو، هزینه نگهداری و تعمیرات آنها نسبت به سایر برندها پایین‌تر است. این مساله باعث می‌شود خرید این برند در بلند مدت موجب کاهش‌ها هزینه شود.

در صورت عدم امکان تامین شیر برقی فستو، مهمترین نکته برای انتخاب جایگزین (غیر از موارد فنی) این است که قطعات همراه یا spare part های شیر برقی مورد نظر قابل تامین باشد. این یکی از مزیت‌های فستو است که در صورت خرابیِ هر تک قطعه، امکان تعویض آن و در واقع تعمیر کل مجموعه به جای خرید وجود دارد. در تهیه جایگزین برای فستو حتما باید این نکته را در نظر داشت که قطعاتی مانند اورینگ‌ها، پکینگ‌ها، بوبین و… قابل خرید جداگانه و قابل تعویض باشد. در این صورت، با خرابی شیر برقی نیازی به خرید کامل دوباره مجموعه نیست و هزینه‌ها کاهش پیدا می‌کند.

نمونه قطعات یدکی شیر برقی فستو

نمونه ای از قطعات یدکی یک شیر برقی فستو

اگر در خط تولید خود شیربرقی فستو دارید که به دلیل خرابی و عدم توانایی تامین نمونه مشابه، ناچار به تعویض آن با یک برند دیگر هستید، می‌توانید از اطلاعات روی شیر استفاده کنید. روی شیربرقی‌های فستو کدی وجود دارد که با وارد کردن آن در سایت festo می‌توانید جزئیات کامل و کاتالوگ آن را ببینید. با توجه به تعداد پورت‌ها، وضعیت، سایز رزوه ورودی هوا، فشار قابل تحمل و… می‌توانید در سایت یا کاتالوگ برندهای دیگر مثل SHAKO ،SMC ،Norgren، AIRTAC و… مدل مشابهش را پیدا کنید.

علاوه بر این گاهی در کل، یک سری از مدل‌های یک برند برای جایگزینی با یک سری خاص از شیربرقی‌های فستو قابل جایگزینی هستند. مثلا شیرهای برقی SMC بوبین بزرگ به دلیل سرعت مناسب بازوبست دریچه‌ها، می‌توانند جایگزین مناسبی برای سری MFH فستو باشد. شیرهای سری SY برند SMC با بوبین 5YO می‌توانند به جای سری MFH فستو به کار برده شوند؛ البته از نظر جزئیات باید مدل‌های مختلف آن بررسی شود و کیفیت آنها هم دقیقا عین هم نیست.

کارگاه‌های کوچک

در نگاه اول شاید به نظر برسد در این مراکز استفاده از برندهای ارزان‌تر به صرفه است، اما با توجه به موارد زیر در نهایت استفاده از برندهای ارزان‌تر شیر برقی توصیه نمی‌شود.

حساسیت بالای شیربرقی پنوماتیک

شیربرقی جزو حساس‌ترین قطعات پنوماتیک است و کیفیت آن اثر مستقیم روی کل سیستم می‌گذارد؛ تاحدی که برند چینی LMC که در بازار ایران به طرح فستو معروف است، انواع جک و واحد مراقبت پنوماتیک تولید می‌کند؛ اما شیر برقی مناسب برای جایگزینی فستو ندارد.

هزینه بالای تعمیر و نگهداری

یکی از ویژگی‌های شیر برقی فستو این است که در هنگام خرابی می‌توان با تعویض یک قطعه یدکی، کل شیربرقی را قابل استفاده کرد. اما در برخی برندهای ارزان و فیک ممکن است حتی برای اولین بار که جریان باد به آن وارد می شود، کلا از هم بپاشد. علاوه بر این، این گونه تجهیزات در اولین خرابی هم معمولا باید کامل تعویض شوند و قابل تعمیر نیستند.

البته در صنایعی که خط تولید بزرگی ندارند و خط دائم فعال نیست، استفاده از برندهایی غیر از فستو حتی برندهای چینی وجود دارد. مثلا اگر خط تولید یک کارگاه 10 روز در ماه فعال است، یا بخش‌هایی که از تجهیزات پنوماتیک استفاده می‌کنند در طول روز یک تا دو ساعت فعال هستند، حساسیت انتخاب برند شیر برقی خیلی بالا نیست. در اینجا بسته به میزان فعالیت خط تولید و بودجه‌ای که برای خرید تجهیزات وجود دارد، می‌توان شیر برقی مناسب را انتخاب کرد. البته باید به این نکته توجه داشت که تا جای ممکن از برندهای اصل استفاده شود چرا که حتی در صورت فعالیت کم، امکان خرابی و افزایش هزینه تعمیر و نگهداری وجود دارد.

عدم امکان تست‌های دقیق

در صنایع بزرگ معمولا واحد ابزار دقیق و کنترل کیفیت، توانایی تست کیفی شیر برقی‌های پنوماتیک را دارند. در این واحدها پس از خرید تجهیز، مهندسان ابزار دقیق کیفیت را چک می‌کنند و با فشار باد مجاز مقاومت شیر را می‌سنجند و در صورت تائید، شیر وارد خط تولید می‌شود. در کارگاه‌های کوچک ممکن است نیروی متخصص و تجهیزات آزمایشگاهی وجود نداشته باشد و شیر مستقیما وارد خط تولید شود. در صورتی که شیر تقلبی یا با کیفیت بسیار پایین باشد امکان ترک خوردن، از هم پاشیدن و خرابی زودرس تحت فشار باد عادی هم وجود دارد.

مقایسه برندهای جایگزین فستو

با توجه به توضیحاتی که ارائه شد بسته به نوع صنعت، شرایط تولید، بودجه، نوع مدل شیر برقی و… ممکن است هر برندی برای کاربردی متفاوت مناسب باشد. اما برای یک تخمین تجربی در بازار ایران می‌توان به صورت کلی جدول زیر را ارائه کرد. هرچند در انتخاب برند شیر برقی حتما باید شرایط ویژه صنعت شما سنجیده شود.

برند مزایا معایب
SMC کیفیت بالا، دوام مناسب قیمت نسبتاً بالا
Airtac قیمت مقرون‌به‌صرفه، تنوع بالا دوام کمتر نسبت به برندهای برتر
Norgren عملکرد دقیق، کیفیت صنعتی موجودی محدود در برخی مناطق
Parker دوام و مقاومت بالا قیمت بالا
Burkert مناسب برای کاربردهای خاص، کیفیت بالا هزینه نگهداری زیاد

جمع‌بندی

قطعا در صورت عدم محدودیت در بودجه و تامین قطعات، فستو انتخاب اول در شیربرقی‌های پنوماتیک است. اما در صورت نیاز به جایگزینی با توجه به نوع صنعت، گزینه‌های مختلفی وجود دارد. در صنایع بخش دولتی در درجه اول باید به دنبال نمونه داخلی رفت. در صورت عدم تامین می‌توان از سایر برندها با همان مشخصات فنی استفاده کرد. در پالایشگاه‌ها معمولا بعد از فستو، برندهای دانفوس و نورگرن به کار می‌روند. در صنایع بزرگ غیر دولتی با توجه به نوع کارکرد تقریبا از همه برندهای موجود در بازار به شرط کیفیت و اصل بودن می‌توان استفاده کرد. در کارگاه‌های کوچک تنها در صورتی که فعالیت تجهیزات پنوماتیک خیلی محدود است، جایگزینی برندهای دیگر با فستو منطقی است.

در پایان، این توضیحات کلی می‌تواند در تصمیم‌گیری برای انتخاب برند شیربرقی کمک کند اما برای کاربردهای خاص و شرایط متنوع بهتر است با کارشناسان فنی پنوماتیک مشورت شود. برای مشاوره، استعلام قیمت و خرید انواع شیربرقی پنوماتیک می‌توانید با کارشناسان دامون تماس بگیرید.

خرید برندهای جایگزین شیر برقی فستو