چگونه از خرابی میوه و سبزیجات در سردخانه جلوگیری کنیم؟

پس از برداشت میوه و سبزیجات باید آن‌ها را به سرعت به بازار منتقل کرد و به دست مشتری رساند. در غیر این صورت، بخش زیادی از محصولات از بین می‌روند و ضرر اقتصادی فراوانی را به تولید کننده تحمیل می‌کنند. نگهداری میوه و سبزیجات تازه در سردخانه، بهترین روش برای نگهداری آن‌ها برای مدت طولانی است. تاثیر استفاده از سردخانه میوه و سبزیجات به گونه‌ای است که حتی منجر به رشد اقتصادی نیز می‌شود. در هنگام استفاده از سردخانه برای نگهداری میوه و سبزیجات باید به نکات ویژه‌ای برای حفظ کیفیت محصول و جلوگیری از گسترش بیماری و قارچ توجه داشت. در ادامه به شرح این نکات می‌پردازیم.

قبل از اینکه میوه و سبزیجات را داخل سردخانه قرار دهید، آن‌ها را سورت کنید و محصولات آسیب دیده یا خراب شده را جدا کنید. محصولاتی که بر اثر ضربه آسیب دیده باشند، به راحتی میکروب و آلودگی‌ها را جذب می‌کنند و اگر در تماس با محصولات دیگر قرار بگیرند، آلودگی را به آن‌ها منتقل می‌کنند.

پس از سورت کردن میوه، آن‌ها را با آب بشورید تا آلودگی‌های آن‌ها از بین برود. با این کار، احتمال خرابی محصولات در زمان نگهداری آن‌ها در سردخانه کاهش می‌یابد و محصولی که به دست مشتری می‌رسد، کیفیت بالاتری خواهد داشت. از آنجا که رطوبت زیاد باعث خراب شدن محصول می‌شود، خشک کردن میوه‌ها قبل از قرار دادن آن‌ها در سردخانه ضروری است. البته باید توجه داشت که تمیز کردن سبزیجات راهکار مناسبی برای نگهداری آن‌ها برای مدت زمان طولانی نیست.

بهتر است محصولات را پیش از نگهداری درون سردخانه با استفاده از موادی که مانع از نفوذ رطوبت هستند، بسته‌بندی کرد. با این کار می‌توان از تماس محصولات با یکدیگر، تغییر طعم و بو، تغییر رنگ و کاهش رطوبت محصول جلوگیری کرد.

قبل از قرار دادن میوه و سبزی در سردخانه، بهتر است که دمای محصولات پایین آورده شود. اگر دمای محصولی که درون سردخانه قرار می‌گیرد زیاد باشد، دمای دیگر محصولات نیز بالا می‌رود و در نتیجه، کمپرسور باید انرژی بیشتری را مصرف کند تا بتواند دمای محصولات را پایین بیاورد.

بهترین روش برای کاهش دمای محصولات پیش از انتقال به سردخانه، پیش‌سرد کردن است. پیش‌سرد کردن میوه و سبزیجات به معنی کاهش یکنواخت و سریع دمای آن‌ها تا دمای سردخانه نگهداری است. پیش‌سرد باید با فاصله زمانی کوتاه از برداشت محصول انجام شود؛ در غیر این صورت، رطوبت میوه کاهش می‌یابد و رشد باکتری‌ها و میکروب‌ها باعث خراب شدن میوه می‌شود.

اتیلن، ماده‌ای شیمیایی است که توسط برخی از میوه‌ها مانند سیب، موز و گوجه‌فرنگی تولید می‌شود. برخی از میوه‌ها و سبزیجات مانند هویج، خیار و سیب‌زمینی به گاز اتیلن حساس هستند. اتیلن باعث افزایش سرعت رسیدن این محصولات و خراب شدن آن‌ها می‌شود. در صورتی که سبزیجات در معرض گاز اتیلن قرار بگیرند، سلول‌های آن از بین می‌رود و برگ‌های آن از ساقه جدا می‌‌شود. از دیگر اثرات اتیلن بر سبزیحات می‌توان به زرد شدن بروکلی، تلخ شدن هویج و… اشاره کرد. بنابراین، باید میوه و سبزیجات حساس به اتیلن را در فضاهای مجزا با محصولات تولید کننده اتیلن نگهداری کرد.

هر نوع میوه و سبزی، دارای یک دمای بحرانی است که اگر در دمای پایین‌تر از آن نگهداری شود، آسیب می‌بیند. برای مثال، اگر هویج را در دمای کمتر از دمای بحرانی نگهداری کنیم، نرم و سیاه می‌شود. در نتیجه، محصولات باید در دمایی بالاتر از دمای بحرانی نگهداری شوند تا کیفیت آن‌ها حفظ شود و مدت زمان نگهداری آن‌ها افزایش یابد. دمای مناسب برای نگهداری میوه، ۰ تا ۴ درجه سانتی‌گراد و دمای مناسب برای نگهداری سبزیجات ۴ تا ۱۰ درجه سانتی‌گراد است.

اگر میوه و سبزیجات را در محیطی با رطوبت پایین نگهداری کنیم، به تدریج آب داخل بافت آن خارج می‌شود و در نتیجه، طراوت و تازگی محصول از بین می‌رود. از طرف دیگر، اگر رطوبت محیط نگهداری بیشتر از مقدار مجاز باشد، میوه یا سبزی شروع به یخ زدن می‌کند و در زمان کوتاه، کیفیت خود را از دست می‌دهد. در نتیجه، محیط داخل سردخانه باید به گونه‌ای طراحی شود که مقدار رطوبت هوا همواره در محدوده مجاز تعریف شده برای محصول باشد. با این کار، تازگی محصول حفظ می‌شود و زمان نگهداری آن افزایش می‌یابد.

ورود آفاتی مانند سوسک و موش به فضای داخل سردخانه باعث آلودگی و از بین رفتن محصولات می‌شود. این آلودگی‌ها می‌توانند باعث گسترش بیماری در میان مصرف‌کنندگان شود و اثرات جبران‌ناپذیری به همراه داشته باشد. بنابراین، هنگام ساخت سردخانه باید توجه داشت که تمامی شکاف‌های ریز مسدود شوند تا حشرات و جانوران نتوانند به داخل سردخانه راه پیدا کنند.

باید توجه داشت که مقدار محصولی که درون سردخانه قرار می‌گیرد با ظرفیت تعیین شده برای سردخانه متناسب باشد. اگر مقدار محصولی که درون سردخانه نگهداری می‌شود از ظرفیت مناسب سردخانه بیشتر باشد، تجهیزات سرمایشی بر اثر عملکرد بیش از حد آسیب می‌بینند و حتی ممکن است دمای مناسب برای نگهداری محصولات فراهم نشود و محصولات فاسد شوند.

نکته دیگر درباره چیدمان محصولات این است که نباید محصولات را روی زمین قرار داد. محصولات باید داخل قفسه و با فاصله حدود ۱۶ سانتی‌متر از زمین قرار بگیرند. همچنین باید در هنگام چینش محصولات درون سردخان به امکان چرخش و جریان مناسب هوا در میان محصولات توجه داشت.

چیدمان محصولات درون سردخانه باید به گونه‌ای باشد که در تماس با یکدیگر قرار نگیرند. تماس محصولات با یکدیگر باعث انتقال آلودگی و در نتیجه، فساد آن‌ها می‌شود. همچنین در صورتی که چند محصول را درون سردخانه نگهداری می‌کنید، باید مواد غذایی خام را در طبقات پایین قرار دهید.

رعایت بهداشت به‌ویژه هنگام نگهداری میوه و سبزیجاتی که قابلیت فساد بالایی دارند، از اهمیت بالایی برخوردار است. تمیز کردن منظم فضای درون سردخانه و قفسه‌هایی که محصولات درون آن‌ها قرار می‌گیرند، تاثیر چشم‌گیری بر کاهش باکتری‌ها، میکروب‌ها و آلودگی‌هایی که باعث خراب شدن و از بین رفتن محصولات می‌شوند، دارد.

با هر بار باز و بسته شدن درب سردخانه، مقداری از هوای بیرون وارد سردخانه می‌شود. هوای گرم ورودی، بار حرارتی سردخانه و مصرف انرژی را افزایش می‌دهد. با ورود هوای تازه به درون سردخانه، مقدار رطوبت هوای درون سردخانه افزایش می‌یابد و در نتیجه، دیفراست اواپراتور اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.

در طول مدت نگهداری میوه و سبزیجات درون سردخانه، آن‌ها را به صورت منظم چک کنید و مطمئن شوید که محصولات خراب نشده‌اند. اگر متوجه شدید که حتی یک عدد از میوه یا سبزیجات فاسد شده است، آن را به سرعت جدا کنید تا آلودگی در میان دیگر محصولات هم گسترش پیدا نکند.

از دیگر مواردی که باید به صورت منظم چک شود، دما و رطوبت داخل سردخانه است. ممکن است به علت عملکرد نامناسب تجهیزات سرمایشی، زیاد بودن دفعات باز و بسته شدن درب سردخانه و… دما و رطوبت هوای سردخانه کاهش یا افزایش پیدا کند. در نتیجه، چک کردن منظم دما و رطوبت هوای درون سردخانه، باعث افزایش اطمینان از سالم ماندن محصولات می‌شود.

نگهداری میوه و سبزیجات درون سردخانه مستلزم رعایت ملاحظات ویژه‌ای است که به‌کارگیری آن‌ها عمر محصول را افزایش می‌دهد، کیفیت آن را حفظ می‌کند و از گسترش بیماری‌ها و آلودگی‌ها جلوگیری می‌کند. این نکات باید هنگام طراحی و ساخت سردخانه میوه و حتی در طول زمان نگهداری محصولات درون سردخانه رعایت شوند.