مایع شکن یا آکومولاتور چه وظیفه ای در سیستم تبرید دارد؟

آکومولاتور یا مایع شکن برای جلوگیری از ورود مایع به کمپرسور استفاده می شود. علت این است که کمپرسورهای برودتی برای متراکم ساختن گاز طراحی شده اند و از آنجا که مایعات تقریبا تراکم ناپذیرند، وجود مایع در کمپرسور می تواند آسیب های جدی به آن وارد کند. به‎‎‌علاوه مایع با درجه حرارت پایین که به صفحه شیر داغ (Hot valve plate) برخورد می کند، می تواند سبب ایجاد ترک در آن شود.

به‌طور دقیق‌تر آکومولاتور خط مکش، مخزن موقتی برای مبرد است که هدف آن جلوگیری از ورود مبرد مایع به کمپرسور و تنظیم میزان روغن برگشتی به آن است. این دو مورد از عوامل اصلی در  بهبود عملکرد و افزایش عمر کمپرسور هستند. آکومولاتورها در دو نوع افقی و عمودی ساخته می شوند. در شکل زیر نوع عمودی آن دیده می شود. مبرد به‌صورت گاز با میزان کمی رطوبت وارد مخزن می‌شود. گاز مبرد از بالای مخزن خارج می‌شود اما مبرد مایعش و روغن در کف آن جمع می‌شوند. در قسمت پایین لوله U شکل سوراخ ریزی (اریفیس) وجود دارد که مبرد و همچنین روغن از آنجا وارد لوله می‌شوند و به کمپرسور می روند. نکته مهم این است که پس از ورود مبرد از سوراخ اریفیس به لوله مکش، منبسط و تبخیر می‌شود.

هیت اکسچنجر مایع شکن

اگر دمای محیط پایین باشد، می توان از آکومولاتورهایی که مجهز به مبدل حرارتی (هیت اکسچنجر) هستند استفاده نمود. با این کار امکان تبخیر بهتر مبرد و همچنین کاهش ویسکوزیته روغن و تسهیل جریان آن در داخل لوله فراهم می‌شود. می‌توان مبرد خط مایع را وارد هیت اکسچنجر آکومولاتور نمود. با این کار  بازده سیکل تبرید نیز افزایش می‌یابد زیرا هم مایع مبرد به ناحیه سابکول می‌رسد و هم حرارت لازم برای تبخیر مبرد فراهم شده است.

البته این حرارت را نیز می‌توان از یک منبع خارجی مثل هیتر تامین کرد. نکته مهمی که باید بدان توجه داشت این است که جذب مقدار زیادی گرما توسط آکومولاتور و مایع داخل آن ممکن است باعث سوپر هیت شدن مبرد و آسیب به کمپرسور شود.

نکاتی که برای انتخاب آکومولاتور باید به آن‌ها توجه داشت

• آکومولاتور باید گنجایش کافی برای ذخیره مبرد داشته باشد. معمولا 50 درصد مبرد موجود در مدار به عنوان ظرفیت آکومولاتور در نظر گرفته می‌شود.
• آکومولاتور نباید موجب افت فشار زیاد در سیستم شود. طراحی و طول لوله‌ها از پارامترهای موثر هستند.
• آکومولاتور باید توانایی بازگشت مبرد در حد استاندارد و مورد نیاز را داشته باشد.
• برای جلوگیری از چگالش آب روی سطح آکومولاتور باید آن را عایق نمود.
• این تجهیز را باید نزدیکترین نقطه ممکن به کمپرسور متصل کرد. ورودی آکومولاتور در سمت خروجی اواپراتور، و خروجی آن در سمت ورودی کمپرسور قرار‌ می‌گیرد. در صورت وجود مبدل حرارتی در آکومولاتور نیز می توان از خط مایع برای مبدل استفاده نمود.
• آکومولاتور ها عمر طولانی دارند مگر اینکه به دلیل شرایط محیطی خراب شوند. خوردگی ناشی از آن و نشتی مهمترین دلیل خرابی آن است.
• بهتر است قبل از آکومولاتور فیلتر  نصب شود تا از ورود ذرات و در نهایت گرفتگی آن جلوگیری شود.